Σφαγή της Χίου. Καταστροφή του Πέτα

                                               [ Ημερολόγιο του ’21]

                                                Του Παναγιώτη Αντωνόπουλου

                Στα  νησιά το πνεύμα ήταν  το ίδιο με της Φιλικής Εταιρείας, δημοκρατικό και επαναστατικό. Στη Σάμο ο λαός είχε πάρει την εξουσία και είχε επαναστατήσει με το Λογοθέτη  Λυκούργο. Παρά τη λυσσώδη αντίδραση των κοτζαμπάσηδων οι καρμανιόλοι Σαμιώτες αποφάσισαν να φέρουν την επανάσταση και στη Χίο.  Στις 10 Μαρτίου 1822 οι κάτοικοι κλείνουν τους Τούρκους στα κάστρα και στην ύπαιθρο οι ένοπλοι δεν αφήνουν Τούρκο για Τούρκο ήσυχο. Οι Χιώτες ζητούν ενίσχυση από το εκτελεστικό να συνεχίσουν τον αγώνα αλλά αυτό δεν στέλνει κανένα πλοίο με εφόδια και μάχιμους. Κι ενώ όλα πάνε καλά έστω και με τις δυνάμεις της Χίου, φτάνει στο νησί αιφνιδιαστικά  και ο στόλος του Τούρκου ναύαρχου Καρά Αλή με 45 πλοία και 7.οοο άνδρες. Αφού αποβιβάστηκαν στο νησί οι εμπειροπόλεμες δυνάμεις έκαμψαν γρήγορα την αντίσταση των επαναστατών και άρχισαν άγρια σαγή στο νησί. Η καταστροφή μεγάλη, 25.000 Χιώτες σφάχτηκαν, 47.000 αιχμάλωτοι στάλθηκαν για πούλημα και οι απομείναντες  σκόρπισαν στα βουνά για να γλιτώσουν.

        Η Ευρώπη αντέδρασε στις άγριες σφαγές  των αμάχων, ένα μεγάλο κύμα συμπαραστάθηκε στους Έλληνες και γενικώς οι θηριωδίες των Τούρκων άφησαν κακές εντυπώσεις στους ευρωπαϊκούς λαούς για την τακτική που ακολουθούσε η Τουρκία στους άμαχους.

          Ο ελληνικός στόλος κινήθηκε κατόπιν εορτής. Όταν η καταστροφή είχε συντελεστεί.   Εξήντα καράβια βγήκαν στις ακτές του νησιού και περισυνέλλεξαν  όποιους γλίτωσαν από τη σφαγή.  Μετά αποφάσισαν οι ναύαρχοι να χτυπήσουν τον τουρκικό στόλο με πυρπολικά. Ο Κων. Κανάρης και ο Πιπίνος πρότειναν να κάψουν την τουρκική ναυαρχίδα του Καρά Αλή που βρισκόταν στο λιμάνι της Χίου με περίπου 2.000 ναύτες και αξιωματικούς.  Έτσι στις 8 Ιουνίου 1822 μέσα στο σκοτάδι αθέατοι, πλησιάζουν και κολλάνε  τα πυρπολικά τους στη ναυαρχίδα. Η ναυαρχίδα ανατινάχτηκε και οι 2.000 Τούρκοι παρασύρθηκαν στον υγρό τάφο. Η θαρραλέα αυτή επιχείρηση ήταν θα λέγαμε η απάντηση στις σφαγές της Χίου και είχε πανελλήνια και παγκόσμια απήχηση. Ακόμη  ενίσχυσε και το φρόνημα των Ελλήνων που είδαν να μετράνε κι άλλη μια καταστροφή στον εχθρό στις τόσες άλλες εναντίον του.

        Ο Χουρσίτ στο σχέδιό του να καταστείλει  την επανάσταση έβαλε σαν προτεραιότητα την εκμηδένιση του θύλακα του Σουλίου. Επιλέγεται από την κυβέρνηση ο Μαυροκορδάτος να πάει και να τον αντιμετωπίσει. Αυτός πήγε και στην ουσία διέλυσε το στρατό αφού τον σκόρπισε σε ομάδες  γύρω από  το Σούλι. Τον Κυριακούλη Μαυρομιχάλη  τον έστειλε στα Φανάρι κοντά στην Κιάφα. Στις 10 Ιουνίου ο ίδιος ο Μαυροκορδάτος φτάνει στο Κομπότι της Άρτας για να σταματήσει εκεί τους Τούρκους. Στους Σουλιώτες έστειλε μικρή ενίσχυση υπό τον Μπότσαρη. Στο Πέτα και στα γύρω υψώματα σκόρπισε άντρες. Εκεί χτύπησε ο ίδιος ο Ρασίντ Μεχμέτ. Η επίθεση ήταν σκληρή. Ο Μαυροκορδάτος απών έλειπε στη Λαγκάδα πηγαίνοντας για τροφές και ανεφοδιασμό ως είχε διαδώσει. Έτσι χωρίς κεφαλή  ο  στρατός του Γώγου Μπακόλα διαλύθηκε και όλοι οι άντρες σχεδόν έπεσαν στο πεδίο της μάχης. Στη μάχη του Πέτα ήταν και πολλοί φιλέλληνες. Ένας ήταν και ο Νόρμαν που τραυματισμένος γλίτωσε με μια ομάδα μαχητών καταφεύγοντας στη Λαγκάδα.

      Η ήττα αυτή  ήταν έργο του άπειρου περί τα πολεμικά και υπερφίαλου, Μαυροκορδάτου. Ευθύνονται ακόμη και οι φίλοι του κοτζαμπάσηδες της κυβέρνησης που τον διόρισαν αρχηγό μιας κρίσιμης επιχείρησης έναν τέτοιο << μαχητή >>. Η καταστροφή του Πέτα έφερε οριστικά το χάσιμο του Σουλίου. Οι μαχητές του στις 28 Ιουνίου 1822 συνθηκολόγησαν  μες τους Τούρκους και πήραν το δρόμο πάλι για τα Εφτάνησα να ζήσουν εκεί ξεριζωμένοι μακριά από τις εστίες τους. Αλλά κι από κει δεν έμειναν ήσυχοι και όταν χρειαζόταν να έρθουν στο Μοριά να πολεμήσουν τον κατακτητή το έκαναν αγογγύστως. Η επαναστατημένη Ελλάδα χρωστούσε πολλά σ’ ατούς τους ηρωικούς Σουλιώτες.

     ellinikoxronografima.blogspot.gr      [Συνεχίζεται]

Πηγές:  Στρίγκος Λεωνίδας, Βασ. Κρεμμυδάς, Σπύρος Μελάς, Πασχ. Κιτρομηλίδης,  Παν. Πασπαλιάρης, Σπ. Τρικούπης, Γιάννης Σκαρίμπας, Τάσος Βουρνάς, Ιωάννης Μακρυγιάννης, Θ. Κολοκοτρώνης. Ιάκ. Μιχαηλίδης.

 

 

    Ανικανότητα κοτζαμπάσηδων. Επιχειρήσεις των Τούρκων.

                                                                          [ Ημερολόγιο του ΄21]

                                                               Του Παναγιώτη Αντωνόπουλου

                Μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του 1822 η Τουρκία μπόρεσε να κινητοποιήσει δυνάμεις εναντίον των Ελλήνων. Κι αυτό γιατί απαλλάχτηκε από τον Αλή πασά και τη διατήρηση δυνάμεων στα ρωσικά σύνορα. Η κοτζαμπάσικη όμως εξουσία ανίκανη δεν το εκμεταλλεύτηκε νωρίτερα να οργανώσει το στρατό της και να βρεθεί ετοιμοπόλεμος στις επιχειρήσεις της Τουρκίας. Ο στρατός είχε τη μορφή μικρών ιδιωτικών ομάδων, η ευθύνη ήταν στα χέρια των κοτζαμπάσηδων, καθώς και  η στρατολόγηση των μαχητών και ο εφοδιασμός.  Το ναυτικό κι αυτό στα χέρια των κοτζαμπάσηδων ήταν κατακερματισμένο. Οι επιχειρήσεις τους εμπειρικές, η αντιμετώπιση του τούρκικου στόλου με κουρσάρικο ρεσάλτο, κίνητρο για τη βύθισή του η λεία που θα άρπαζαν ναύτες και καπεταναίοι.  Τα οικονομικά κι αυτά άθλια. Τα τούρκικα τσιφλίκια δεν πέρασαν στο λαό, οι φόροι δεν έφταναν στο κρατικό ταμείο και οι τοπικές γεροντίες  φορολογούσαν με αβάσταχτους φόρους τις λαϊκές μάζες και λυμαίνονταν τα πάντα. Ο λαός δεν είχε γη να καλλιεργήσει και η φτώχεια μάστιζε ύπαιθρο και κέντρα. Γι’ αυτό και τα αγροτικά κινήματα ήταν πολλά και η κυβέρνηση τα έπνιγε με βίαιες συγκρούσεις.

.     Για να εδραιώσουν το καθεστώς τους οι κοτζαμπάσηδες και να απομονώσουν τις λαϊκές μάζες βασιζόμενοι στις εισηγήσεις του Α. Μαυροκορδάτου αποφάσισαν να βρουν βασιλιά στην Ευρώπη. Έτσι στάλθηκαν αποστολές στο εξωτερικό σε μια εποχή που η επανάσταση περνούσε κρίσιμη φάση.  Εντωμεταξύ ο Δ. Υψηλάντης δυσαρεστημένος πολιορκούσε τον Ακροκόρινθο, ο Κολοκοτρώνης την Πάτρα, έχοντας πισώπλατα τη δυσαρέσκεια των κοτζαμπάσηδων και η Μπουμπουλίνα κρατούσε τ’  Ανάπλι αποκλεισμένο.

    Η Τουρκία με τον Ρεϊζ εφέντη σχεδίαζε πολεμικό σχέδιο να καταπνίξει την επανάσταση. Το σχέδιο  προέβλεπε: Ενώ ο τουρκικός στόλος θα έπλεε στο Αιγαίο και θα απόκλειε  τα νησιά και τα φρούρια, ο Χουρσίτ πασάς θα κατέβαινε στο Μοριά από δυο δρόμους: Ήπειρο, Μεσολόγγι, Πάτρα και Θεσσαλία, Ανατολική Ελλάδα, Μοριά. Ο Χουρσίτ ισχυρός και γνώστης των στρατιωτικών πραγμάτων έγινε μεγάλη απειλή για την επανάσταση. Στις 12 Γενάρη στο Στύρα της Εύβοιας νικιέται ο Ηλίας Μαυρομιχάλης. Ο  Ανδρούτσος πολιορκεί την Κάρυστο ενώ τον καλούν στη Ρούμελη, που περνά δύσκολες ώρες. Η κυβέρνηση στέλνει το Νικηταρά και μαζί του αποφασίζει να πάει και ο Υψηλάντης. Η αντίδραση δεν τον θέλει και οι κοτζαμπάσηδες τον πολεμούν λυσσαλέα. Υποχθόνια Μαυροκορδάτος και Κωλέττης  κάνουν ότι μπορούν για να διασπάσουν το μέτωπό του. Με μυστικά γράμματα τον συκοφαντούν. Λέει ο Μακρυγιάννης:  << Έβγαλε ο Δυσσέας το γράμμα και τους το ‘δειξε οπού τόγραφαν εναντίον τους. Έβγαλε και ο Νικήτας το δικό του. Πιάστηκαν και οι τρεις και φιλήθηκαν κι ορκίστηκαν νάναι αχώριστοι δια το καλόν και στερέωσιν της πατρίδος >>.

       Οδυσσέας, Νικηταράς, Κοντογιάννης χτυπούν το Χουρσίτ στην Υπάτη. Συναντά δυσκολίες ο Οδυσσέας και  ζήτησε  βοήθεια από   τον << Άρειο Πάγο >> να περάσει με καράβι στη Λοκρίδα.  Με μίσος η κοτζαμπάσικη εξουσία τον διατάσσει να μείνει ακίνητος στη θέση του και να μην πάει πουθενά. Κι όταν με δικά του μέσα ο γενναίος αυτός Έλληνας  έκανε αυτό που ήθελε  τον κατηγόρησαν για προδότη, άνανδρο και συνεργό των Τούρκων με τη δικαιολογία πως εγκατέλειψε τις θέσεις του! Δυσαρεστημένος ο Ανδρούτσος παραιτείται. Ο << Άρειος Πάγος >> στέλνει έναν έμπιστό του να πει στο Νικηταρά να τον σκοτώσει και να πάρει αυτός το πόστο του Ανδρούτσου!

    Ο κίνδυνος του Χουρσίτ για την επανάσταση ήταν θανάσιμος και  στέλνουν το Ντούτσο με δυο ένοπλους να τον απομονώσουν και να του πάρουν το αρχηγιλίκι στο στράτευμα κι αυτός τους σφάζει σαν τραγιά. Επικηρύσσεται για 5.000 γρόσια και ο στρατός του στη Ρούμελη διαλύεται. Ο  << Άρειος Πάγος>> αλλάζει έδρα και πάει στα Σάλωνα, [ Άμφισσα], φοβούμενος αντίποινα, ενώ οι τούρκικες δυνάμεις σχεδιάζουν να περάσουν το Σπερχειό και να << οργώσουν >> την Α. Ρούμελη.

      Στην κρίσιμη εκείνη στιγμή για την ανάσχεση της τουρκικής πλημμυρίδας  μια εξέγερση των αρματολών και των κλεφτών στην περιοχή της Νάουσας και Ολύμπου φάνηκε πως θα έκανε κάτι. Ο Ναουσαίος Ζαφειράκης σκέφτηκε ν’  αποκλειστεί το πέρασμα του Αξιού και να καταληφθούν τα Τέμπη ως και η περιοχή της Δ. Μακεδονίας.  Το σχέδιο δυστυχώς δεν απέδωσε και γύρω στους 5.000 Ναουσαίους στρατιώτες βρήκαν άγριο θάνατο από τα σπαθιά των Τούρκων. Η δίοδος έτσι Θεσσαλονίκης- Λάρισας έμεινα  ανοικτή  και η Ρούμελη ανυπεράσπιστη χωρίς δυνάμεις, ήταν εύκολη λεία στα τουρκικά στρατεύματα.

    ellinikoxrografima.blogspot.gr       [Συνεχίζεται]

Πηγές:   Σπύρος Μελάς, Πασπαλιάρης, Σπηλιάδης, Τ. Βουρνάς, Σπ. Τρικούπης, Γιάννης Σκαρίμπας, Μακρυγιάννης, Θ. Κολοκοτρώνης.

   

  

 

                      Θεσμοί ολιγαρχικοί. [Πελοποννησιακή  Γερουσία, Εθνοσυνέλευση Επιδαύρου ]

                                                            [ Ημερολόγιο του ’21 ]

                                                          Του Παναγιώτη Αντωνόπουλου

                   Οι κοτζαμπάσηδες για να υπερκεράσουν τις λαϊκές δημοκρατικές δυνάμεις συγκαλούν την  1 Δεκέμβρη 1821 στο Άργος την  <<Πελοποννησιακή Γερουσία>>. Σκοπός τους ήταν να πάρουν στα χέρια τους την πολική εξουσία και την πλειοψηφία στην εθνοσυνέλευση. Στη Ρούμελη και ο Μαυροκορδάτος είχε δημιουργήσει σώμα τη << Συνέλευση της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος >> ενώ ο Νέγρης στην Ανατολική είχε κάνει το ίδιο με τον  <<Άρειο πάγο >>, σώμα κοτζαμπάσηδων. Έτσι μέσα στην <<Πελοποννησιακή Γερουσία>> κατορθώνουν οι κοτζαμπάσηδες ν’ αποκηρύξουν  το επαναστατικό πνεύμα της Φιλικής και να πάρουν με το μέρος τους και τους Υδραίους. Κολοκοτρώνης και Υψηλάντης δυσαρεστημένοι εγκαταλείπουν το Άργος. Οι συνεδριάσεις μεταφέρονται στην Επίδαυρο  όπου εκεί υπογράφεται στις 28 Δεκέμβρη ο οργανισμός που στην ουσία βάζει φρένο στις αποφάσεις της βουλής σε θέματα διπλωματικά, στρατιωτικά και οικονομικά, όλη η εξουσία δηλαδή περνά στα χέρια των κοτζαμπάσηδων. Υψηλάντης και Κολοκοτρώνης συμβιβάστηκαν και υπόγραψαν όπως και Παπαφλέσσας, Αναγνωσταράς. Έτσι έχουμε εκτόπιση της Φιλικής από τα πράγματα και ο τυπικός θάνατος του πνεύματός της μετά την επανάσταση.

      Στις 20 Δεκέμβρη έως 15 Ιανουαρίου 1822 άρχισαν οι λειτουργίες της Α’ Εθνικής Συνέλευσης της Επιδαύρου, σώμα αποκλειστικά κοτζαμπάσηδων, όλοι τους σχεδόν διορισμένοι ή εκλεγμένοι με ψευτοεκλογές.  Στο Εκτελεστικό  [κυβέρνηση ] μπήκαν ο Α. Δεληγιάννης, ο  Ορλάνδος και ο Λογοθέτης. Ψηφίστηκε σύνταγμα, πενταμελές Εκτελεστικό και 70μελή Βουλή, ενώ  αναγνωρίζεται η διάκριση  των εξουσιών σε νομοθετική, εκτελεστική και δικαστική. Ακόμη κατάργησε τους θεσμούς της αρχιστρατηγίας και του στρατιωτικού αρχηγού του Μοριά για να αφαιρεθούν κι από τους Υψηλάντη και Κολοκοτρώνη. Διαχώρισε και την επανάσταση << από τις στασιώδεις εξεγέρσεις >> της Ευρώπης και τις κατήγγειλε σαν έργο των καρμπονάρων, καθιέρωσε το χρώμα της σημαίας σε κυανό και λευκό, καταργώντας έτσι τα χρώματα της επαναστατικής σημαίας της Φιλικής. Το πρόβλημα της γης δεν μπόρεσε να το λύσει η Εθνοσυνέλευση.  Οι αγρότες δεν πήραν τίποτα και τα τούρκικα κτήματα ανακηρύχθηκαν εθνικά. Οι αγρότες τα δούλευαν με βαριές συνθήκες και πλήρωναν αβάσταχτους φόρους.

    Ο Σπηλιάδης γράφει: <<Την  της εκποιήσεως της εθνικής γης  πρότασιν έκαμαν οι ολιγαρχικοί εις την Εθνοσυνέλευσιν.  Σκοπός των ήτο να κυριεύσωσι τας ευφορωτέρας γαίας εις μηδαμινής τιμήν ή να αρπάσωσιν επί λόγω στρατιωτικών μισθών και άλλων δήθεν αποζημιώσεων αξιώσεων >>. << Να δώσετε εις τους απλούς – γράφει κι ο Μακρυγιάννης – πενήντα στρέμματα γης οπούναι μιλιούνια και κάθονται χέρσα […]  Μ’ αυτόν τον τρόπον να γίνουν οι Έλληνες νοικοκυραίοι  και να πλουτίσει το ταμείον >>.   Και ο Σπηλιάδης συμπληρώνει: <<Οι πλειότεροι των ολιγαρχικών  εφαντάστηκαν να συστήσωσιν τιμαριωτισμόν εις την Ελλάδα αντικαθιστώντας τους Τούρκους τοπάρχες. Ήθελαν λοιπόν να διευθύνουν στρατιωτικώς τας επαρχίας των και να κυριαρχούν δια των όπλων, αρπάζοντες τα δημόσια έσοδα και εξασκούντες την πολιτικήν εξουσίαν>>. Και ο Φλογαϊτης προσθέτει:  << Εις τινα, λοιπόν, ήθελεν,  εκποιηθεί η εθνική γη; Όχι βέβαια εις άλλον, αλλ’ εις ολίγους τινάς ευκατάστατους και εις τιμήν τόσον ευτελή  ώστε το εθνικόν ταμείον μικρόν ήθελεν ωφεληθεί καθ’ ον καιρόν μόνον δια την ευπόρησίν του θέλει γίνει εκποίησις >>.

[ Στρίγκος ]: <<… αναλόγως των χρηματικών αναγκών και πάντοτε δια της συγκαταθέσεως του Βουλευτικού, πάρθηκε η πονηρή απόφαση στην Εθνοσυνέλευση για την εκποίηση διαφόρων τμημάτων της ελληνικής γης. Η διάταξη αυτή άνοιξε την πόρτα για καταχρήσεις και διαρπαγή της ελληνικής γης από τους κοτζαμπάσηδες >>.

   Η καθοδήγηση πια της επανάστασης μετά την  Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου χάνεται, το κύρος και η δύναμή της εξασθενούνται ενώ τα λάθη που έγιναν από τις λαϊκές δυνάμεις να υποχωρούν συνέχεια στις απαιτήσεις της ολιγαρχίας οδήγησε στους δυο εμφύλιους. Η εξουσία πια στα χέρια των ισχυρών κοτζαμπάσηδων οδηγεί την επανάσταση σε δύσκολο δρόμο, εξουδετερώνοντας τις κοινωνικές δυνάμεις. Η άβυσσος πια περιμένει την Ελλάδα και το χάος του γκρεμού διαφαίνεται στον ορίζοντα.

  ellinikoxronografima.blogspot.gr               [Συνεχίζεται]

Πηγές: Β. Κρεμμυδάς, Λ. Στρίγκος, Σπ. Μελάς, Πασχ. Κιτρομηλίδης, Π. Πασπαλιάρης, Σπ. Τρικούπης, Ιακ. Μιχαηλίδης, Γιάννης Σκαρίμπας,  Τ. Βουρνάς, Ιωάννης Μακρυγιάννης, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.

 

                                         Πέφτει  η   Τριπολιτζά. Η σφαγή

                                                          [Ημερολόγιο του ’21]

                                                        Του Παναγιώτη Αντωνόπουλου

               Σε κλίμα έντασης συνεχίζονται οι επιχειρήσεις για την ανεξαρτησία. Στις 23 Ιουλίου του 1821 πέφτει το κάστρο της Μονεμβασίας και στις 6 Αυγούστου του Ναυαρίνου.  Η Τριπολιτζά πολιορκείται από τους Έλληνες και περνά δύσκολες ώρες.  ΟΙ Τούρκοι απεγνωσμένα προσπαθούν να μπουν μέσα και να ενισχύσουν τους πολιορκημένους με τρόφιμα και πολεμοφόδια αλλά δεν το κατορθώνουν.  Ο Τουρκικός στόλος με τον Καρά Αλή κάνει μια προσπάθεια να βγάλει στις ακτές του Μοριά χιλιάδες στρατιώτες αλλά αποτυγχάνει. Η κατάσταση στην Τριπολιτζά είναι φριχτή και αρχίζουν οι διαπραγματεύσεις. Δύσκολη η διαπραγμάτευση με τους Τούρκους  και ο Κολοκοτρώνης συνδιαλέγεται με τους 1500  Αλβανούς μισθοφόρους στρατιώτες που τους υπόσχεται πως θα τους αφήσει ελεύθερους αρκεί να μην πολεμήσουν.  Αυτοί οι Αλβανοί πουλούσαν στη μαύρη αγορά τρόφιμα στους πολιορκημένους, συνεργάζονταν μαζί τους, είχαν σχέσεις μεταξύ τους  και ήταν εύκολα να δεχτούν μια συμφωνία με τους Έλληνες. Στις 23 Σεπτέμβρη 1821 έγινε η πτώση της Τριπολιτζάς, νωρίτερα από ότι είχε προβλεφθεί. Μια ομάδα πολιορκητών με το Π. Δούνια σκαρφάλωσε στα τείχη και από την << πόρτα τ’  Αναπλιού >> μπήκαν μέσα. Οι Έλληνες  ορμούν μέσα και η σφαγή ήταν άγρια. Κράτησε τρεις μέρες, ήταν γενική, χιλιάδες σφάχτηκαν. Ο  Κολοκοτρώνης είδε τις θηριωδίες και προσπάθησε να τις σταματήσει αλλά δεν τα κατάφερε. Την Τετάρτη μέρα η πόλη θύμιζε νεκροταφείο, όλα είχαν διαρπαχτεί και η τρομοκρατία απλωνόταν παντού. Μόνο οι Αλβανοί σώθηκαν χάρη στη συμφωνία με το γέρο του Μοριά και ελάχιστοι από τους πολιορκημένους.

   Ο Κολοκοτρώνης λέει πως από το κονάκι του ως την εκκλησιά το άλογό του πατούσε μόνο πάνω σε πτώματα! Αιώνων μαρτύρια τα ανταπόδωσαν μ’ αυτή την αγριότητα οι Έλληνες! Ωστόσο η άγρια σφαγή των Τούρκων είχε κακή απήχηση στο εξωτερικό. Δημιουργήθηκε κλίμα δυσπιστίας της ελληνικής επανάστασης και έκανε την προσωρινή διοίκηση να εκδώσει φυλλάδιο στο Λονδίνο με το οποίο δικαιολογούσε τη σφαγή και βεβαίωνε πως η Τριπολιτζά έπεσε με πολεμική πράξη και όχι με συνθήκη. Στη συνέχεια συμπλήρωναν πως στις αρχές της επανάστασης οι ωμότητες των Τούρκων ήταν εξίσου σκληρές. Τέλος μια σχετική πληροφορία ήθελε να γίνεται έρανος υπέρ των πληγέντων Τούρκων που δείχνει τον ουμανισμό των Ελλήνων απέναντι στους αντιπάλους.

   Στο πολιτικό και στρατιωτικό τώρα μέρος η πτώση της Τριπολιτζάς ήταν σημαντικό πολεμικό γεγονός γιατί εξουδετέρωσε την έδρα της Τουρκίας στο Μοριά και ενίσχυσε το ηθικό των αγωνιζομένων Ελλήνων  που έβλεπαν πως σιγά – σιγά  οι εδαφικές περιοχές έπεφταν στα χέρια τους  και το όνειρο για μια ανεξάρτητη πατρίδα  πραγματοποιούταν. Ακόμη η νίκη αυτή χρεώθηκε στις δημοκρατικές δυνάμεις, τόνωσε το κύρος τους και άνοιγε το δρόμο για ουσιαστικές πολιτικές ενέργειες όπως η σύγκληση εθνικής συνέλευσης. Ο Υψηλάντης δεν άφησε την ευκαιρία να πάει χαμένη και στην εγκύκλιο που κυκλοφόρησε αναφέρει μεταξύ άλλων: << Μετά την πτώσιν της Τριπολιτζάς έπαυσαν οι τυραννοκτόνοι και παν είδος τουρκολατρείας >>. Λόγια σκληρά που ξένισαν τους κοτζαμπάσηδες και αντέδρασαν με διαμαρτυρίες κι έντονες συμπεριφορές. Όμως παρά ταύτα δέχτηκε η δημοκρατική παράταξη να κυκλοφορήσει εγκύκλιο συμβιβαστική στις 9 Οκτωβρίου και να καλέσει να οριστούν αντιπρόσωποι για να συγκληθεί << εθνικό σύστημα >> κάτι όπως θα λέγαμε σύνταγμα. Κάποια διαμαρτυρία από τους καπεταναίους δεν έπιασε και ο Υψηλάντης υποχώρησε τόσο όσο αρκούσε για να υπαγορεύσουν οι κοτζαμπάσηδες  τα δικά τους σχέδια και τις  δικές τους λύσεις.  Ο δε Μαυροκορδάτος ενήργησε τυχοδιωκτικά και ως αλαζόνας έστειλε γράμμα στον Υψηλάντη που κατηγορούσε τους φιλικούς ως απατεώνες και Καλβίνους που άχρηστοι όντες και ανίδεοι έστρεψαν εναντίον τού αγώνα την οργή των ευρωπαίων. Πρότεινε δε όλη η εξουσία να  ασκείται από τους κοτζαμπάσηδες και να πάψουν οι Φιλικοί να έχουν επιδιώξεις στην πολιτική εξουσία και στα πολιτικά δικαιώματα.  Γράφει: << … πρέπει  ν’ αφήσωμεν αρχηγούς πληρεξούσιους και επιτρόπους να οργανώσωμεν την εξουσίαν εις άλλας χείρας και να προσκαλέσωμεν κανένα υποκείμενον ως ο πρίγκιψ Ευγένιος [πρόγονος του Ναπολέοντα] ή ο κόμης Καποδίστριας ή πας τις άλλος ικανότερος ημών …>>

    Τα ίδια έλεγε και ο ρασοφόρος Ιγνάτιος προς τον Π. Γερμανό το Νοέμβρη του 1824: <<Η πατρίς κινδυνεύει αν δεν συστηθεί  εθνική διοίκησις και να είναι άριστη όχι μόνον εις το γένος αλλά και προς τας ξένας δυνάμεις, αίτινες νομίζουν ότι πειράζεται η ησυχία των λαών από κάθε νεοφανές σύστημα. Το σύστημά μας το βλέπουν ως καρβουναρικόν, το διαβάλλουν ως τοιούτον και έχουν δίκαιον >>.

   ellinikoxromografima.blogspt.gr

 

 

 

 

 

      Εξέγερση στα Βέρβαινα. Κολοκοτρώνης, Υψηλάντης, Μαυροκορδάτος

                                               [ Ημερολόγιο του ’21 ]

   Του Παναγιώτη Αντωνόπουλου

              Οι κοτζαμπάσηδες τα ήθελαν όλα δικά τους. Κάποια στιγμή ελισσόμενοι προτείνουν να γίνει ένα μεικτό διοικητικό όργανο που να επιλύει τα στρατιωτικά και πολιτικά προβλήματα. Ο Υψηλάντης αρνείται και κατηγορώντας τους  κοτζαμπάσηδες πως βάζουν το προσωπικό τους συμφέρον πάνω από της πατρίδας, αναχωρεί για τη Μεγαλόπολη.  Ο λαός όμως ξεσηκώνεται στα Βέρβαινα όπου ήταν συναγμένοι οι κοτζαμπάσηδες και οι καπεταναίοι συζητώντας για το διοικητικό όργανο και την τακτική του αγώνα.  Τρεις χιλιάδες αντιστέκονται στις 27 Ιουνίου 1821 και με την πολιτική καθοδήγηση Παπαφλέσσα, Αναγνωσταρά, οπλισμένοι διαδηλώνουν στους δρόμους και με στεντόρεια φωνή έξω από το σπίτι του Πετρόμπεη ζητούν τα δίκαιά τους λέγοντας: <<Θέλουμε σύστημα! [ σύνταγμα ]. << Θέλουμε τον Υψηλάντη που ήρθε να σώσει την πατρίδα! >> Αμέσως έριξαν και μερικές τουφεκιές στο αέρα να τρομοκρατήσουν τους κοτζαμπάσηδες και δεν έφευγαν αλλά περίμεναν να βγει κάποιος έξω να συζητήσουν.

   Τότε ο Κολοκοτρώνης για να μην έχουμε αιματοχυσίες μεταξύ Ελλήνων πήρε τα πράγματα πάνω του και με τις συμβιβαστικές του τάσεις ηρέμησε τους στρατιώτες αλλά και την κατάσταση προς όφελος όμως δυστυχώς των κοτζαμπάσηδων. Διηγείται ο ίδιος: << Εις τα Βέρβαινα ήσαν συναγμένοι έως 5.000 στρατιώτες. Αυτοί πήραν όλα τα άρματα δια να σκοτώσουν όλους τους  άρχοντες. Ήρθαν και μας πολιόρκησαν εις το κονάκι του             Πετρόμπεη, όπου είμεθα συναγμένοι. Ήκουσα το θόρυβο και ηθέλησα να βγω έξω, ο Κανέλλος  Δεληγιάννης μ’ εμπόδιζε, τους είπα:  << Αφήστε να βγω μήπως γίνει αρχή και πέσει κανένα τουφέκι και  τότε μας σκοτώνουν όλους >>.  Εγώ στρατιώτες δεν είχα τότε, εβγήκα έξω και μίλησα: << Έλληνες τι θέλετε; Ελάτε εδώ >> και ευθύς έτρεξαν να με σηκώσουν εις τον αέρα. Μου έλεγαν ότι: << Θέλουμε να σκοτώσουμε τους  άρχοντες  ότι μας  έδιωξαν τον Υψηλάντη >>.  […] Τους τράβηξα εις μία βρύση και τους είπα: << Διατί θέλομε το χαϊμό μας μοναχοί μας; Εμείς εσηκώσαμε τα άρματα δια τους Τούρκους και έτσι ακουστήκαμε εις τους ευρωπαίους  ότι εσηκωθήκαμεν οι Έλληνες δια τους τυράννους και στέκεται όλη η Ευρώπη να ιδή τι πράγμα είναι τούτο. Οι Τούρκοι όλοι είναι απείραγοι εις τα κάστρα και εις ταις χώραις και ημείς εις τα βουνά κι αν σκοτώσωμεν τους προεστούς θα ειπούν οι βασιλείς ότι τούτοι δεν εσηκώθηκαν για την ελευθερίαν των αλλά δια να σκοτωθούν συνατοί τους και είναι κακοί άνθρωποι, καρβονάροι, και τότε ημπορεί οι βασιλείς να βοηθήσουν τον Τούρκο και να λάβωμεν ζυγόν βαρύτερον από εκείνον που έχομεν. Γράφομε και έρχεται πίσω ο Υψηλάντης και μην πάρει ο νους σας  αέρα >>.

   Ολίγον δημαγωγός ο Κολοκοτρώνης αφού τους υποσχέθηκε πως θα ικανοποιηθεί το αίτημά τους να επιστρέψει ο Υψηλάντης τους ηρέμησε και οι προύχοντες σώθηκαν. Αρχίζουν διερευνητικές συζητήσεις και οι κοτζαμπάσηδες δέχονται το αίτημα για εκλογή Βουλής αλλά με όρους να υπάρχει Γερουσία η οποία θα προσυπογράφει ότι αποφασίζει η Βουλή δηλαδή τα διπλωματικά, τα οικονομικά και τα διοικητικά προβλήματα.  Αποκτούσε έτσι δύναμη η Γερουσία αλλά και οι κοτζαμπάσηδες αφού θα είχαν την πλειοψηφία.

   Ο Υψηλάντης δέχεται μόνο προσυπογραφή σε ζητήματα διπλωματικών και πολεμικών αποφάσεων και λέει <<ναι>> στην ίδρυση Βουλής και Γερουσίας. Υποχώρηση της δημοκρατικής παράταξης ήταν αυτή η απόφαση και ενίσχυση των κοτζαμπάσηδων αλλά οι πιέσεις που δεχόταν ήταν μεγάλες και υποχώρησε. Μπροστά στην ιδεολογική πίεση της ολιγαρχίας οι πανίσχυρες λαϊκές δυνάμεις κάμφθηκαν για να οδηγήσει αυτή η υποχώρηση  στις εμφύλιες διαμάχες αργότερα. Το διεθνές κλίμα έπαιξε κι αυτό ρόλο στην υποχώρηση των λαϊκών δυνάμεων αφού Κολοκοτρώνης και οι δικοί του φοβήθηκαν μήπως χαρακτηριστεί ο αγώνας εξέγερση καρμπονάρων.

   Δεν έφταναν αυτά ήρθε και ο Μαυροκορδάτος, άνθρωπος της μηχανορραφίας και σύμμαχος της Αγγλικής επιρροής να ενισχύσει τους κοτζαμπάσηδες. Στις 31 Ιουλίου πήγε στην Πάτρα και συναντήθηκε  με  Ζαϊμη, Κανακάρη, κι άλλους. Μαζί τους και οι Φαναριώτες οπαδοί του Κ. Καρατζά και Θ. Νέγρη << και μαζί με τους κοτζαμπάσηδες έβαλαν τις πρώτες βάσεις της πολιτικής συμμαχίας τους >>. Εκφραστής λοιπόν της ολιγαρχίας ο Μαυροκορδάτος πηγαίνει στα Τρίκορφα και συναντά τον Υψηλάντη.  Του ζητάει κυνικά να παραιτηθεί από εκπρόσωπος της φιλικής της Ανωτάτης Αρχής με το επιχείρημα ότι η ήττα των δυνάμεων στα ρουμανικά πριγκιπάτα και η φυγή του Α. Υψηλάντη στην Αυστρία δεν δικαιολογούσε τη θέση του Δ. Υψηλάντη και των Φιλικών στο Μοριά. Ζητούσε δηλαδή να ξεριζώσει μια και καλή τη δημοκρατική φωνή από τον κορμό της Επανάστασης. Ο Δ. Υψηλάντης είπε <<όχι>> αλλά έπεσε σε λάθος, διορίζοντάς τον σαν εκπρόσωπο της Αρχής στη Δυτική Ελλάδα. Αυτός δέχτηκε, τράβηξε για τη θέση του και με σατανικότητα μαζί με τους κοτζαμπάσηδες οργάνωσε υπό την αιγίδα της  προσωρινής διοίκησης της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος, τη λειτουργία της έτσι,, που οδήγησε στο χαλκείο εμφυλιοπολεμικού κλίματος, χαλκείο που εκκολάφθηκε από πιστά όργανά του και είχε ως αποτέλεσμα και την εκμηδένιση της Φιλικής Εταιρείας.

    elllinikoxronografima.blogspot.gr                   [Συνεχίζεται]

Πηγές:  Βασίλης Κρεμμυδάς, Σπύρος Μελάς, Τάσος Βουρνάς, Πασχάλης Κιτρομηλίδης, Παν. Πασπαλιάρης,  Σπυρίδων Τρικούπης,  Ιακ. Μιχαηλίδης, Γιάννης Σκαρίμπας, Ιωάννης Μακρυγιάννης, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.

 

        Κοτζαμπάσηδες, ολιγαρχία, Πελοποννησιακή Γερουσία, λαϊκές δυνάμεις           

                                                         [ Ημερολόγιο του ’21]

                                                                        Του Παναγιώτη Αντωνόπουλου

             Μόλις η αστική ισχύ εμφανίστηκε στο μεταίχμιο του 18^ου προς τον 19^ο αιώνα άρχισε και η ταξική πάλη στον ελληνικό χώρο.     Πρώτες συγκρούσεις έχουμε ανάμεσα στους κλέφτες και τους κοτζαμπάσηδες. Οι μεν πρώτοι εκπροσωπούν τις κοινωνικές δυνάμεις της λαϊκής τάξης ενώ οι κοτζαμπάσηδες της ανερχόμενης πλούσιας αστικής τάξης. Και στη Φιλική Εταιρεία είχαμε αντιδραστικές ροπές. Από τη μια οι αντιδράσεις των συντηρητικών αστικών στοιχείων και από την άλλη οι λαϊκές μάζες με τους εκπροσώπους τους να ζητούν την απαλλαγή τους από Τούρκους και κοτζαμπάσηδες. Τα γεγονότα ισχυρά έκαναν τους κοτζαμπάσηδες να τα δεχτούν ως τετελεσμένα και να ακολουθήσουν τον αγώνα, όμως με αδιάκοπη σύγκρουση για το σφετερισμό της εξουσίας που ήταν καθημερινή και δεν έλεγαν να ησυχάσουν αν δεν την έπαιρναν στα χέρια τους.

    Ο κοτζαμπασισμός καιροφυλακτεί παντού.  Πίσω από τις μάζες των αγροτών, των κλεφτών, των επαναστατών και των μικρών καραβοκυραίων. Μόλις μια περιοχή ή πόλη γινόταν ελεύθερη, έκαναν πέρα με δικούς τους τρόπους την λαϊκή εξουσία και έπαιρναν αυτοί την εξουσία.  Η διακίνηση πλέον στα χέρια τους ξερνούσε όλο το αντιδραστικό μηχανισμό που εποφθαλμιούσε κάθε κοινωνική ή πολεμική εξέλιξη. Στην περιοχή της Πάτρας οι κοτζαμπάσηδες έστησαν το << Αχαϊκό Διευθυντήριο >> εξουσία καθαρά κοτζαμπάσικη με τους Ζαϊμη, Λόντο, Χαραλάμπη, Π. Γερμανό. Στη Μεσσηνία, Μαυρομιχάλης και οι δικοί του δημιούργησαν τη << Μεσσηνιακή Γερουσία >>. Κυριαρχούν παντού και τσακίζουν όποιον έχει αντίθετη γνώμη απ’ αυτούς και δε διστάζουν κάθε φτερούγισμα λαϊκής εξουσίας να το τσακίσουν κόβοντας τα φτερά του. Στην Ύδρα τσάκισαν το κίνημα του Οικονόμου, στην Πάτρα του Παναγιώτη Καρατζά, Αττική του Βασιλείου και στην Άνδρο του Μπαλή για να αναφέρουμε λίγα από τα πολλά επαναστατικά κινήματα που έγιναν στη διάρκεια της επανάστασης από τις λαϊκές δυνάμεις.

     Οι νίκες του Κολοκοτρώνη στο  Βαλτέτσι και στα Δολιανά ισχυροποίησαν τη λαϊκή παράταξη κάνοντας την εξουσία των κοτζαμπάσηδων να φοβηθεί αλλά και να λάβει τα μέτρα της να συμπτυχθεί επί το ισχυρότερον. Άνοδος της εξουσίας των λαϊκών μαζών σήμαινε αντίστοιχη πτώση της ισχύος του κοτζαμπασισμού. Αυτό  βάζει σε ανησυχία τους ολιγαρχικούς και παίρνουν την απόφαση  λίγους μήνες μετά την επανάσταση να κάνουν τα πάντα για να μη διαφύγει η εξουσία από τα χέρια τους.

   Στις 26 Μάη του 1821 στις Καλτετζές μαζεύονται τριάντα έξι κοτζαμπάσηδες του Μοριά και ιδρύουν την << Πελοποννησιακή Γερουσία >> όργανο, κυβέρνηση που είναι ικανή να υποτάξει κάθε αντίθετη άποψη στην εξουσία της. Είχε μέλη, πρόεδρο, τον Πετρόμπεη με συνοδοιπόρους  τον επίσκοπο Βρεσθένης, τους κοτζαμπάσηδες Χαραλάμπη, Κανακάρη, Ρέντη, Αναγνώστη, Δεληγιάννη και τον έμπορο Ν. Παπαρρηγόπουλο. Στις επαρχίες φρόντισαν και διόρισαν τοπικά όργανα υπάκουα σε αυτούς, τις δημογεροντίες. Ο ερχομός στις 8 Ιουνίου 1821 στην Ύδρα του Δημήτρη Υψηλάντη και του Π. Αναγνωστόπουλου, μέλη της Φιλικής δίδουν κάποια ενίσχυση στις προοδευτικές δυνάμεις. Και οι δυο τους ήταν πολέμιοι του κοτζαμπασισμού και φυσικά της παράταξής τους και σκόπευαν να τα βάλουν μαζί τους για όφελος του αγώνα. Από την Ύδρα έρχονται στα Βέρβαινα του Μοριά όπου ο λαός τους υποδέχεται με ενθουσιασμό και συσπειρώνεται μαζί τους. Ακολουθούν κι άλλοι καπεταναίοι και μέλη της Φιλικής, όπως ο Κολοκοτρώνης, ο Παπαφλέσσας και ο Αναγνωσταράς, όλοι τους εκφραστές των ιδεών της φιλικής αλλά και σκληροί αντιφεουδάρχες.

  Η ζυγαριά έτσι των δυο παρατάξεων γέρνει προς το μέρος  << των κλεφτοκαπεταναίων και του μικρού λαού >> όπως γράφει ο Φωτάκος και τίθεται επί τάπητος το θέμα της προβολής των αιτημάτων της μερίδας των δημοκρατικών και της επαναστατημένης αστικής τάξης. Έτσι η ομάδα του Υψηλάντη ζητά να καταργηθεί η Πελοποννησιακή Γερουσία μαζί με τις δημογεροντίες και όλες οι εξουσίες στρατιωτικές και πολιτικές να περάσουν στα χέρια των Φιλικών.  Οι κοτζαμπάσηδες τα άκουσαν αυτά με δυσαρέσκεια.  Υπερασπίστηκαν τον εαυτό τους λέγοντας πως μόνο αυτοί είναι ικανοί να γνωρίζουν τα προβλήματα και ξέρουν να διοικούν. Δεν υποχώρησαν αλλά αντιπρότειναν όχι μόνο η εξουσία δε θα μετακινηθεί αλλά και κάθε μέτρο που θα παίρνει ο Υψηλάντης θα εγκρίνεται από την << Πελοποννησιακή Γερουσία >> και τις τοπικές γεροντίες. Εφόσον οι εγκρίσεις των μέτρων θα ψηφίζονται θα έχουν ισχύ. Μετά από αυτά το χάσμα μεταξύ κοτζαμπάσηδων και προοδευτικών δυνάμεων φαινόταν να είναι μεγάλο. Δεν είχε άδικο ο Παλαμάς όταν έγραφε:  […] Διαβασμένοι, ντοτόροι, σπιρουνάτοι / ρασοφόροι, δασκάλοι, ρουσφετλήδες, /οικοπεδοφάγοι, αβοκάτοι, κομματάρχες  και κοτζαμπασήδες / και της γραμματείας οι μανταρίνοι και της πολιτικής  οι  φασουλήδες /  ταρτούφοι,  ραμπαγιάδες,  τορτίνοι! // Αμάν! αγά, στα πόδια σου! άκου! στάσου! / Βυζαντινοί – Γασμούλοι – Λεβαντίνοι /  ρωμαίικο, να! Με γεια σου, με χαρά σου //.

     ellinikoxronografima.blogspot.gr    [Συνεχίζεται]

 

  Πηγές:   Βασίλης Κρεμμυδάς, Σπύρος Μελάς, Τάσος Βουρνάς, Πασχάλης Κιτρομηλίδης, Παναγιώτης Πασπαλιάρης,  Σπυρίδων Τρικούπης, Ιάκωβος Μιχαηλίδης, Γιάννης Σκαρίμπας, Ιωάννης Μακρυγιάννης, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. 

 

                                 Φιλελληνισμός, Σανταρόζα, Μπάιρον, Άστιγξ

                                                 [ Ημερολόγιο του ’21]

                                                                Του Παναγιώτη Αντωνόπουλου

                    Ο φιλελληνισμός βασίζεται στη συμπάθεια που έδειξαν αυθόρμητα άνθρωποι, προς τον καταπιεζόμενο ελληνικό λαό, κυρίως στην Ευρώπη και στην Αμερική. Η πρώτη κατηγορία φιλελλήνων είναι εκείνη που η συμπάθειά τους είχε ιδεολογική χροιά. Δηλαδή ήταν υπέρ των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων και των αστικοδημοκρατικών επαναστάσεων. Το ρεύμα αυτό αποτελείται από διαφωτισμένους ανθρώπους. Τέτοιοι είναι οι Γάλλοι δημοκράτες,  οι Γερμανοί φοιτητές με αρχηγό τους τον Φρειδερίκο Τίρς, καθηγητή, οι  Ιταλοί καρμπονάροι. Αν και οι χώρες τους ήταν κάτω από καθεστώτα βίας και φεουδαρχίας και θεωρούνταν παράνομοι για τέτοιου είδους συμπαράστασης, δεν δίσταζαν να στείλουν όπλα και εφόδια στους Έλληνες. Κι αυτό το έκαναν αδιάκοπα  παρά την κατασκοπεία που εφάρμοζε πάνω τους η Αυστρία και κινδύνευαν να θανατωθούν όταν τους συλλάμβαναν. Σημαντική ήταν και η βοήθειά τους  στον εφοδιασμό των Ελλήνων με τυπογραφικά μηχανήματα αλλά και με δημοσιεύματά τους στον ευρωπαϊκό τύπο για τα δεσμά των ραγιάδων.

   Το δεύτερο ρεύμα του  φιλελληνισμού, ήταν αυτό που είχε πιο ουσιαστικό χαρακτήρα στον αγώνα της ελευθερίας αφού οι φιλέλληνες μάχονταν υπέρ του σκλαβωμένου λαού. Στο ρεύμα αυτό ανήκουν όλοι οι παλιοί πολεμιστές εναντίον των τυράννων, της Γαλλίας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας,  της Πολωνίας, της Ουγγαρίας και της Ιταλίας. Ακόμη παλιοί ιδεολόγοι πολεμιστές που θέλουν να είναι μέλη μιας δημοκρατικής ταξιαρχίας. Και ως ανήκοντες σ’ αυτή την ομάδα έστειλαν επιστολή το Δεκέμβρη του 1821 από τη Μαδρίτη στην προσωρινή ελληνική κυβέρνηση που έλεγαν ότι, << ελευθερόφρονες τινές, λίαν γενναίοι και ενάρετοι, απωλέσαντες δυστυχώς την πατρίδα και έρχονται ίνα χύσωσι το αίμα των αν προκύψει ανάγκη και δειχθώσιν άξιοι πολιτογραφήσεως. Η Νεάπολη και το Πεδεμόντο υπήρξαν οι μάρτυρες των αμεταθέτων αυτών αποφάσεων καθ’ όσα την ελευθερίαν των ανθρώπων αφορώσι >>. Δυστυχώς αυτοί οι φιλέλληνες τριακόσιοι περίπου δεν κατόρθωσαν να έρθουν.

     Όμως ήρθαν άλλοι. Ο στρατηγός Ροζαρόλα, ο στρατιωτικός Τορέλλα, ο Πεκκορίρα, ο Γολφάρε, ο Φορτζάνι. Όλοι πολεμιστές εναντίον των αυστριακών κατακτητών. Ο Ιταλός κόμης, Σανταρόζα, διδάκτορας από το Πεδεμόντο  εχθρός της Ιεράς Συμμαχίας, που διωκόμενος από τους τυράννους ήρθε στην Ελλάδα και βρήκε το θάνατο στη Σφακτηρία μαζί με τον Αναγνωσταρά κι άλλους ήρωες. Από την Πολωνία ήρθε ο Μιρζέφσκυ που στο Πέτα το 1822 έπεσε στη μάχη. Μαζί με τον Γκραμπόφσκυ από τη Ρωσία ήρθαν και 180 εθελοντές, Σέρβοι, Μαυροβούνιοι, Βούλγαροι εθελοντές και πολλοί δημοκράτες εχθροί του δεσποτισμού, όπως ο ποιητής  Λόρδος Βύρωνας [ Μπάιρον] από την Αγγλία κινούμενος από ρομαντισμό και δημοκρατικό πνεύμα όπου κατέθεσε υπέρ της ελευθερίας και τη ζωή του ακόμη. Όλοι αυτοί οι εθελοντές των ξένων χωρών, εκτός ελαχίστων, διείδαν το κοινωνικό και το απελευθερωτικό νόημα του αγώνα των Ελλήνων και έτρεξαν να βοηθήσουν χωρίς  ιδιοτέλειες και ανταλλάγματα.

    Το τρίτο ρεύμα του φιλελληνισμού ήταν αυτό που είχε χαρακτήρα τυχοδιωκτισμού και το εκπροσωπούσαν άνθρωποι αποτυχημένοι, ελπίζοντας πως στα ελληνικά χώματα θα έβρισκαν πάλι τις τιμές και τις δόξες που είχαν χάσει. Ήταν κυρίως βαθμοφόροι στρατιωτικοί, όπως ο Άγγλος Άστιγξ, κοσμογυρισμένος που ήρθε στην Ελλάδα ως κυβερνήτης της  << Καρτερίας >> με μισθό  μεγάλο και ο επίσης συμπατριώτης του Κόχραν, που κατά το Μακρυγιάννη ήταν ο ουσιαστικός δολοφόνος του Καραϊσκάκη. Δεν πρέπει να ξεχάσουμε και τον φιλελληνισμό του τραπεζικού κεφαλαίου της Αγγλίας κι άλλων δυτικών χωρών, που βοήθησαν την Ελλάδα με σκληρούς όρους που δεν ήταν παρά βρόγχος στο λαιμό της και την ταλάνιζαν χρόνια και μετά την απελευθέρωσή της.

   Απ’ όλη αυτή την ιστορία του φιλελληνισμού, η ιστορία τιμά τους πραγματικούς αγωνιστές και ξέρει να ξεχωρίζει αυτούς που θυσιάστηκαν για το ιδανικό της ελευθερίας από τους καιροσκόπους που μόνο για ίδιο όφελος εκμεταλλεύτηκαν τον αγώνα της ανεξαρτησίας του υπόδουλου ελληνικού λαού και έπραξαν ότι έπραξαν.

   ellinikoxronografima.blogpot.gr             [Συνεχίζεται]

 

       ΗΠΑ, Ελλάς και ελληνική  επανάσταση

                                                          [ Ημερολόγιο του ’21 ]

                                                     Του Παναγιώτη Αντωνόπουλου

 

       Η Αμερική [ Ηνωμένες Πολιτείες ] συγκινήθηκε σαν άκουσε πως οι Έλληνες ξεσηκώθηκαν να κερδίσουν την ελευθερία τους. Κι αυτή το ίδιο είχε κάνει πριν λίγα χρόνια και τώρα νεαρό έθνος προσπαθούσε να ορθοποδήσει έτσι τραυματισμένη που βγήκε από τον αγώνα της ανεξαρτησίας. Η  << Πελοποννησιακή Γερουσία >> απευθυνόμενη να ζητήσει συνδρομή των ευρωπαϊκών κρατών στον αγώνα της επανάστασης αποτάθηκε και στις Η.Π.Α. Κοραής, Πίκκολος και Βογορίδης απ’ το Παρίσι έκαναν έκκληση προς τους πνευματικούς ανθρώπους του κόσμου να βοηθήσουν με ότι μέσον είχαν τον αγώνα της Ελλάδας κατά των Τούρκων.

      Ο πρόεδρος Μονρόε, παραμέρισε το δόγμα περί μη αναμίξεως της Αμερικής στα πράγματα της Ευρώπης και αποτεινόμενος στο Κογκρέσο με το παρακάτω φλογερό κείμενο ζητούσε την υποστήριξη στο χειμαζόμενο ελληνικό λαό.: << Είναι αδύνατον να θεάται τις, τις καταθλίψεις ας υφίσταται η Ελλάς χωρίς να συγκινηθεί βαθύτατα. Το όνομά της πληροί βαθύτατα τον νουν και την καρδίαν με τα υψηλότερα και ευγενέστερα ιδανικά. Εξαιρετική επιτηδειότης και λεπτότης εις τα τέχνας, ηρωική ευγένεια εις τα πράξεις,  αγνός πατριωτισμός, ενθουσιώδης ζήλος και αφοσίωσις  προς την ελευθερίαν ενούνται μετά των αναμνήσεών μας περί της αρχαίας Ελλάδας. Η επί τούτους χρόνους έκλειψις της χώρας ταύτης  υπό τον καταθλίβοντα αυτήν σκοτεινόν ζυγόν είχε βαθέως λυπήσει τα γενναιόφρονα πνεύματα του παρελθόντος. Ήτο συνεπώς φυσικόν η νέα εμφάνισις  του λαού αυτού εν τω αρχικώ του χαρακτήρι αγωνιζόμενον υπέρ της ελευθερίας του να διεγείρει τον ενθουσιασμό και την συμπάθειαν πανταχού των Ηνωμένων Πολιτειών. Υπάρχει δε ισχυρά ελπίς ότι ο λαός αυτός θ’ ανακτήσει την ελευθερίαν και την εν ίση μοίρα θέσιν αυτού εν τω κόσμω προς τα λοιπά έθνη … >>

      Στην πράξη όμως τα πράγματα δεν έγιναν έτσι. Το επίσημο κράτος αδιαφόρησε στην πορεία και μόνο το φιλελληνικό κίνημα βοήθησε με εφόδια τον ελληνικό αγώνα. Περιορισμένα βέβαια λόγω και της αποστάσεως που χώριζε τα δυο έθνη. Η Αϊτή των μαύρων ήταν το πρώτο κράτος που αναγνώρισε την Ελληνική Επανάσταση. Αυτό έγινε στις 15 Ιανουαρίου του 1822 όταν ο Γιόχαν Μπόγερ, πρόεδρος της Αϊτής έστειλε επιστολή στους Κοραή, Πίκκολο και Βογορίδη απαντώντας στην έκκληση για βοήθεια όπου και τους ανάγγειλε πως το κράτος του αναγνώριζε την ελληνική προσωρινή διοίκηση και της ευχόταν γρήγορα να έρθει και η αποτίναξη από το ζυγό των Τούρκων. Το ενδιαφέρον  της Αμερικανικής κοινωνίας για την αρχαία Ελλάδα και η σύνδεσή του με τα αιτήματα της εποχής εκείνης για ελευθερία και εθνική ανεξαρτησία έκανε πολλούς Αμερικανούς πολίτες να αναπτύξουν φιλελληνικά αισθήματα και να έρθουν να  πολεμήσουν. Ο Τζόναθαν Μίλερ πολέμησε ως εθελοντής σε πολλές μάχες, ο Τζορτζ Τζάβις διακρίθηκε για τον ηρωισμό του στην πεδιάδα της Τρίπολης. Τραυματίστηκε στο πόδι  και δεν μπορούσε να μετακινηθεί. Οι Έλληνες τον εγκατέλειψαν. Οι Οθωμανοί τον περικύκλωσαν με σκοπό να το σκοτώσουν. Αυτός από τη θέση του σημάδευε με το όπλο του όποιον πλησίαζε. Αυτή η πράξη συγκίνησε τους συμπολεμιστές του οι οποίοι επέστρεψαν και τον έσωσαν.

   Ο Αμερικάνικος τύπος ονόμασε [ Greek Ferer ] << ελληνικό πυρετό >> αυτές τις ηρωικές συγκρούσεις των   Ελλήνων και τις θαύμαζε. Ο συγγραφέας Έντουαρντ Ερλ γράφει πως μια απλή πτυχή συνέβαλε στη δημιουργία του φιλελληνισμού στις ΗΠΑ.  << Όλοι οι Αμερικανοί έβλεπαν  σε αυτούς τους απογόνους των αρχαίων Ελλήνων, τους κληρονόμους του Περικλή, του Πλάτωνα και του Ομήρου.[…] Η αρχαία λογοτεχνία και οι τέχνες της αρχαίας Ελλάδας είχαν διάρκεια για τους Αμερικανούς και σχεδίαζαν τα σπίτια τους και τα δημόσια κτήριά τους έτσι ώστε να μοιάζουν μ’ εκείνα της αρχαιότητας…>> Αξίζει να μνημονεύσουμε άλλον ένα Αμερικανό φιλέλληνα που ήρθε στην Ελλάδα να πολεμήσει. Είναι ο Τάουσεντ Ουάσιγκτον, μαύρος Αμερικανός, που έπεσε στο Ναύπλιο σε μια από τις εμφύλιες συμπλοκές και ο οποίος μνημονεύεται στη στήλη με τους πεσόντες φιλέλληνες στην καθολική εκκλησία του Ναυπλίου. Τη στήλη την Οθωμανική εποχή την είχε στήσει ο φιλέλληνας Γάλλος Ιλαρίων Τονοέ.

  Στη διάρκεια της επανάστασης, οι ΗΠΑ έδειξαν αδιαφορία ή ψυχρότητα θα λέγαμε. Με την πάροδο του χρόνου προς το τέλος της επανάστασης, έγιναν σκληρές προς κάθε φιλελεύθερη προοπτική γιατί η καπιταλιστική συσσώρευση και η ιμπεριαλιστική της νοοτροπία δεν άφηναν περιθώρια  για δικαιώματα στους λαούς. Όταν η ελληνική κυβέρνηση είχε παραγγείλει έξι ατμοκίνητα πολεμικά στα Αμερικάνικα ναυπηγεία ένα σαμποτάζ που σημειώθηκε από τους Αμερικανούς καπιταλιστές είχε ως αποτέλεσμα να μην δοθούν τα πέντε αλλά το ένα πολεμικό η << Καρτερία >>. Κι αυτό δεν πρόλαβε να έχει σημαντική θέση στον αγώνα. Στην αγορά αυτή συνδέεται κι ένα οικονομικό σκάνδαλο. Το διέπραξαν οι ιδιοκτήτες των Αμερικανικών ναυπηγείων με το Χιώτη Κοντόσταυλο, απεσταλμένο στην Αμερική να εποπτεύσει  και να παραλάβει τα έξι πλοία. Ο Κοντόσταυλος εξαγοράστηκε να μην εφαρμόσει τις ρήτρες συμφωνίας και με τα χρήματα που πήρε έφτιασε το κτήριο της Παλαιάς Βουλής! Η σάτιρα της εποχής τα λέει όλα:  Ο οίκος σου, Κοντόσταυλε / μακρόθεν ομοιάζει / τρίκροτον εξ Αμερικής / εξ ου αυτής πηγάζει!/

   ellinikoxronografima.blogspot.gr                  [Συνεχίζεται]

 

                          Η αντίδραση της Τουρκίας. Αγγλία, Ρωσία

                                                                [ Ημερολόγιο του ΄21 ]

                                                      Του Παναγιώτη Αντωνόπουλου

                  Με τις εξεγέρσεις στη Θεσσαλία, στη δυτική Ελλάδα, στην Κρήτη, στην Κύπρο η Τουρκία πανικοβλήθηκε. Αντέδρασε συνεχίζοντας την τρομοκρατία που είχε ξεκινήσει στις αρχές της επανάστασης και στις 10 Απρίλη 1821 κρέμασε στην κεντρική Πύλη του πατριαρχείου  το Γρηγόριο Ε’. Ο πατριάρχης δεν ήταν Φιλικός, δεν είχε γνώση τα περί προετοιμαζόμενης εξέγερσης και αφόρισε τους Φιλικούς και τον Υψηλάντη  μετά από πιέσεις των Τούρκων. Στη συνέχεια η Υψηλή Πύλη έδωσε διαταγή να θανατωθούν οι προεστοί και οι ιερωμένοι που κρατούνταν όμηροι στην Τριπολιτζά και πήρε μέτρα ενίσχυσης των φρουρίων με τρόφιμα και πολεμοφόδια ενώ προετοιμάστηκε  να στείλει στην επαναστατημένη Ελλάδα στρατιωτικές ενισχύσεις μεγάλου αριθμού.

      Η Αγγλία ανησύχησε με την έναρξη της ελληνικής επανάστασης. Ο λόγος, γιατί θεωρούσε πως διατάρασσε το << status guo >>  στην Ανατολική Μεσόγειο, στη Μέση Ανατολή και απειλείτο ο δρόμος των Ινδιών που τόσα συμφέροντα είχε εκεί. Ο πρεσβευτής στην Πόλη Κάννιγκ διαβεβαίωσε την Πύλη πως η Αγγλία είναι μαζί της και δέχτηκε πως όλες οι τουρκικές θηριωδίες εναντίον των Ελλήνων που διέπραξαν οι Τούρκοι είναι νόμιμες πράξεις πολέμου. Την ίδια στάση εχθρική προς την Ελλάδα κράτησαν και η Αυστρία, Πρωσία και λίγο ποιο χαλαρή η Γαλλία.  Η Αγγλία δεν περιορίστηκε μόνο σε διπλωματικά μέσα εναντίον της Ελλάδας αλλά πήρε και πρακτικά. Στα Ιόνια νησιά που ήταν υπό την κατοχή της έσπειρε την τρομοκρατία, περιόρισε  τις επαφές των με τη χέρσα Ελλάδα, απαγόρευση την προσέγγιση ελληνικών καραβιών στα λιμάνια και στο Ιόνιο. Ακόμη βοήθησε τους πρόσφυγες Τούρκους που κατέφευγαν εκεί ιδρύοντας χώρους υποδοχής για τη διαμονή τους. Στη Μεσόγειο έκανε νηοψίες στα ελληνικά καράβια ενώ ο  Άγγλος πρόξενος που τον τιμήσαμε με το όνομά του και το δώσαμε στην πλατεία Κάνιγγος της Αθήνας, έλεγε συνεχώς να το ακούν οι σύμμαχοί του πως  << η  χώρα του θα ενισχύσει τον τουρκικό στόλο κατά των Ελλήνων πειρατών του αρχιπελάγους >>.

   Η Ρωσία αλλιώς τα  ‘βλεπε τα πράγματα. Ο πρεσβευτής της στην Πόλη έκανε έντονο διάβημα για τις θηριωδίες των Τούρκων, αρνήθηκε να κάνουν νηοψίες οι Τούρκοι στα ρωσικά καράβια και φυγάδευε πολλούς Έλληνες στη χώρα του να σωθούν. Οι Τούρκοι το βιολί τους. Απόρησαν για τη στάση της Ρωσίας και μήνυσαν στον Πρέσβη πως << οι πρέσβεις των άλλων αυλών ομολογούν ότι είχε δίκιο ο σουλτάνος να πράξει όσα έπραξεν >>. Αμέσως η Ρωσία έβγαλε διακοίνωση που απαντούσε στην Υψηλή Πύλη λέγοντάς της: << πως απαιτούσε την αποκατάσταση της ειρήνης και της γαλήνης στην Ελλάδα, την ειρήνευση της Βλαχίας και της Μολδαβίας, την άμεση ανέγερση των κατεστραμμένων εκκλησιών, την επαναφορά όλων  των προνομίων, της ελευθερίας…>>

    Ακόμη η Ρωσία  υπενθύμιζε στην Τουρκία  πως  η     ίδια δεν   ήταν διατεθειμένη να παραιτηθεί από την προστασία του χριστιανικού κόσμου που είχε αναγνωριστεί με τις συνθήκες Κιουτσούκ Καϊναρτζή [ 1774] και  Βουκουρεστίου [1812] και με κάθε νόμιμο μέσο θα επεδίωκε << να αποκτήσουν  οι Έλληνες τις αναγκαίες για την πολιτική τους ύπαρξη, παραχωρήσεις >>. Η Τουρκία αγνόησε όλα αυτά και τότε η Ρωσία αναγκάστηκε στις 24 Ιουνίου 1821 να διακόψει τις διπλωματικές σχέσεις μαζί της. Αν και μέλος της Ιεράς Συμμαχίας η Ρωσία πήρε θέση ευνοϊκά απέναντι στην Ελλάδα για δυο λόγους. Ο πρώτος ήταν τα συμφέροντά στην Ανατολική Μεσόγειο που βρίσκονταν σε άκρα αντίθετα με τα Αγγλικά  άρα και τα Τουρκικά. Δεύτερος η πίεση της κοινής γνώμης  της Ρωσίας που πίεζε τη ρωσική κυβέρνηση να κρατήσει φιλελληνική στάση στο ελληνικό ζήτημα. Μια μερίδα της κοινωνίας της Ρωσίας επεδίωκε  εσωτερικές αλλαγές  στο φεουδαρχικό καθεστώς του Τσάρου και πάλευε για ελευθερίες. Αυτή λοιπόν η μερίδα είδε με καλό μάτι τον αγώνα των Ελλήνων για αποτίναξη Τούρκων και κοτζαμπάσηδων.

    Γι’ αυτό στη συνέχεια η Ρωσία περίθαλψε τους Έλληνες πολιτικούς πρόσφυγες που κατέφευγαν στα εδάφη της και είχε μια παλλαϊκή αγανάκτηση, όταν έμαθε ο λαός της το θάνατο του Πατριάρχη  Ε’ και συμπαραστάθηκε  στο πένθος θα λέγαμε του ελληνισμού, όταν το πτώμα του πατριάρχη ανασύρθηκε από τη θάλασσα και μεταφέρθηκε στην Οδησσό, που του έγινε μεγαλοπρεπέστατη κηδεία.  Η εκδήλωση αυτή είχε και πολιτική σημασία που κέντρισε το ενδιαφέρον των  ευρωπαϊκών χριστιανικών κρατών υπέρ του χειμαζόμενου ελληνικού λαού. Για να πεισθούμε καλύτερα για το ενδιαφέρον της Ρωσικής κοινωνίας απέναντι στους επαναστατημένους Έλληνες  δεν έχουμε παρά να σημειώσουμε πως όταν στα 1825 ανακαλύφθηκε στη Ρωσία η ομάδα των Δεκεμβριστών, που ζητούσαν κοινωνικές αλλαγές, στο πρόγραμμά τους υπήρχε κεφάλαιο  που αφορούσε τον ελληνικό αγώνα. Επικεντρωνόταν στην ανεξαρτησία των Ελλήνων και εξωθούσε τη Ρωσία να κηρύξει πόλεμο στην Τουρκία.

   ellinikoxronografima.blogspot.gr   [Συνεχίζεται]

                                                 

 

      Η Ρούμελη στα όπλα. Διάκος, Ανδρούτσος, Πανουργιάς

                                                   [ Ημερολόγιο του ’21 ]

                                                    Του Παναγιώτη Αντωνόπουλου

            Επόμενο ήταν μετά το Μοριά, τα νησιά, να ‘ρθει και η σειρά της Ανατολικής Ελλάδας να ξεσηκωθεί. Στις 27 Μάρτη του 1821 ο Πανουργιάς σηκώνει το τουφέκι και μαζί με τους μαχητές του πολιορκεί το κάστρο των Σαλώνων. Οι Τούρκοι  αδύναμοι, παραδίδονται. Σε λίγο πέφτει και το Λιδωρίκι με τον Σκαλτσά.  Θήβα, Λειβαδιά, Αταλάντη παίρνονται από τον Αθανάσιο Διάκο όπου και  βάζει ελληνικές φρουρές. Στην Αθήνα λάμπει η μορφή του Φιλικού,  Μελέτη Βασιλείου. Στις 24 Απρίλη χτυπά αιφνιδιαστικά τους Τούρκους που βρήκαν καταφύγιο κλεισμένοι στην Ακρόπολη. Ο αέρας της λευτεριάς φυσάει στις γύρω περιοχές και οι αγρότες βρίσκουν λίγο την ησυχίας τους. Όμως δεν κατασφάλισε τη λαϊκή εξουσία και οι κοτζαμπάσηδες την παίρνουν πίσω ενώ ο ίδιος κυνηγημένος έφυγε για την Εύβοια όπου αργότερα τον σκότωσαν και μαζί του εξασθένησε κάθε ξεσηκωμός στην ύπαιθρο της Αττικής.

       Κι ενώ όλα πήγαιναν καλά με τις εξεγέρσεις και το μέλλον του αγώνα φαινόταν ευοίωνο  οι Τούρκοι αποφάσισαν να αλλάξουν την τακτική τους. Φοβισμένοι από τη συντριβή στο Βαλτέτσι, ενίσχυσαν τις φρουρές τους και αποφασίζουν να καταπνίξουν κάθε ανταρσία των Ελλήνων με  οργανωμένη δύναμη. Ο Χουρσίτ βρίσκεται στα Γιάννενα κι από κει στέλνει 8.000 άντρες κάτω από την ηγεσία των εμπειροπόλεμων Κιοσέ Μεχμέτ και Ομέρ Βρυώνη. Μπαίνει ο Ομέρ στη Φθιώτιδα και την πέρασε από το μαχαίρι. Ο τρόμος μεγάλος, οι σφαγές ανήλεες, οι κυνηγημένοι χιλιάδες. Διοβουνιώτης, Πανουργιάς δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα και υποχωρούν. Ο Αθανάσιος Διάκος λαϊκοθρεμμένος, γενναίος και ατρόμητος, ταμπουρώθηκε με τους δικούς στο γεφύρι της Αλαμάνας.  Η μάχη άνιση, σκληρή, έγειρε προς τη μεριά των Τούρκων. Ο ίδιος τραυματισμένος πιάστηκε αιχμάλωτος. Τον σούβλισαν στη Λαμία, φεύγοντας μαρτυρικά ο μεγάλος τούτος άντρας ο ήρωας της Αλαμάνας. Ο Παλαμάς ψέλνει με τους ωραίους του στίχους τον ήρωα:  << Στης Αλαμάνας η Κλειώ το θρυλικό γεφύρι / τη δάφνη την αμάραντη κατέβηκε να σπείρει / κι η ελευθερία, που τ’  άστρο της ανέσπερο στην πλάση / το Λεωνίδα ανάστησε στο Διάκο το θανάση //.  Ο  Κρυστάλλης υμνεί κι αυτός την αυτοθυσία του:  <<… Αυτό το γιαταγάνι μου κι αυτό το τσακισμένο τουφέκι μου / θα μαρτυρούν πάντα το θάνατό μου το σκληρό / και το μαρτύριό μου / μεσ’ τ’ Αλαμανογέφυρο, το τόσο δοξασμένο …//

   Ο Ανδρούτσος τώρα έπιασε το χάνι της Γραβιάς να  σταματήσει την τούρκικη στρατιά. Προξένησε μεγάλες απώλειες στον εχθρό, ο Ομέρ Βρυώνης αιφνιδιασμένος από τις επιθέσεις του, δεν προχωρά προς Νότια στο Μοριά κι έμεινε εκεί. Αυτό το χτύπημα του Ανδρούτσου έσωσε θα λέγαμε την επανάσταση στα πρώτα βήματα. Η μούσα δεν τον ξέχασε κι αυτόν:  << Με λένε χάνι της Γραβιάς / για χάνι μ΄ είχαν χτίσει / ο γιος τ’ Ανδρούτσου μ’   έκανε/ της δόξας ρημοκκλήσι //.

   Από τη Μακεδονία οι ενισχύσεις συνεχίζονται. Στρατιά μεγάλη με επικεφαλής τον Μπεϊράν πασά κινείται προς νότια για να ενωθεί με τις στρατιές του Ομέρ Βρυώνη και του Κιοσέ Μεχμέτ που περιμένουν. Δυοβουνιώτης, Πανουργιάς, Γκούρας στις 25 Αυγούστου στα Βασιλικά Φθιώτιδας δίνουν νικηφόρα μάχη. Πανικόβλητος ο Μπεϊράν γύρισε στη Λαμία. Ο Ομέρ έφτασε στα Γιάννενα. Καλά τα κατάφεραν οι Έλληνες. Λίγες οι επαναστατικές δυνάμεις, δυο απανωτές όμως τουρκικές στρατιές τα βρήκαν σκούρα. Πρώτοι μήνες της επανάστασης και η καρδιά της εξέγερσης ο Μοριάς ανακουφίστηκε.

      Ο Βαλαωρίτης βάζει με τους στίχους του τον Δυοβουνιώτη να λέει: <<…με πνίγει το ψωμί που εφάγαμε στα πλάγια /αν λησμονήσω σήμερα το βάφτισμα, τον όρκο …>>

     ellinikoxronografgima.blogspot.gr     [Συνεχίζεται]

 

                          Οι νησιώτες ξεσηκώνονται. Ύδρα, Σπέτσες, Ψαρά

                                                   [ Ημερολόγιο του ΄21 ]

                                              Του Παναγιώτη Αντωνόπουλου

             Στα νησιά η εξουσία ήταν στα χέρια των μεγαλοκαραβοκυραίων. Ο ενδεχόμενος ξεσηκωμός δεν τους ευνοούσε γιατί φοβόνταν την καταστροφή των καραβιών τους από τον ισχυρό στόλο των Τούρκων. Καπεταναίοι όμως και πληρώματα δεν έβλεπαν την ώρα να ξεσηκωθούν και ήταν με το μέρος της επανάστασης. Ο Μοριάς καιγόταν από το πνεύμα της επανάστασης  και αυτοί κωλυσιεργούσαν με το σήμερα, το αύριο και το αργότερα, μένοντας αδρανείς. Ενώ η επανάσταση είχε αρχίσει αυτοί έστειλαν στην πόλη το συμφωνημένο αριθμό ναυτών για να επανδρώσουν  εκείνη τη χρονιά τον τουρκικό στόλο.

   Ο Αντώνης Οικονόμου όμως, πλοίαρχος χωρίς μεγάλη ταξική δύναμη, είχε άλλα μυαλά και στις 30 του  Μάρτη 1821, ξεσηκώνει το λαό της Ύδρας. Με 500 ναύτες βάζει τα καράβια στην υπηρεσία του αγώνα και υποχρεώνει τους καραβοκυραίους  να υπακούσουν.  Αυτοί μετατρέπουν σε πολεμικά  τα πλοία τους και δίνουν και 130.000 ισπανικά δίστηλα στην επανάσταση για τις ανάγκες των ένοπλων στρατευμάτων. Στις Σπέτσες έγινε το ίδιο. Στις 2 Αυγούστου οι Φιλικοί εκεί Γ. Πάνος και Μπότσαρης με την ενίσχυση της λαϊκής μερίδας μπαίνουν στον αγώνα. Σπετσιώτικα και Υδραίικα καράβια αποκλείουν το Ανάπλι και Μονεμβασία. Στην Κίμωλο αιχμαλωτίζεται τούρκικο βρίκι με 500 Τούρκους. Το << δημοτικό >> κόμμα του λαού που επικράτησε στα Ψαρά τα ξεσήκωσε στις 6 Απρίλη. Ο πλοίαρχος Τσούπας αρχίζει περιπολίες και περιορίζει τους Τούρκους στα μικρασιατικά παράλια, εμποδίζοντάς τους να στείλουν ενισχύσεις στα στρατεύματά τους στο Μοριά. Στα νησιά με την πρόοδο της ναυτιλίας έχουμε μια πρώτη καπιταλιστική συσσώρευση χρήματος  που είχε διαφοροποιήσει ταξικά το κοινωνικό έδαφος απ’ ότι στις αγροτικές περιοχές της χέρσας Ελλάδας. Γι’ αυτό στα νησιά είχαν φτιαχτεί κόμματα  με επαναστατική ιδεολογία, προϋπόθεση για κοινωνικούς αγώνες. Έτσι πολλά νησιά έκαναν επαναστατικές κινήσεις. Στη Σάμο με τον ηγέτη Λογοθέτη Λυκούργο εφάρμοσαν μαζί με τους πτωχούς και ακτήμονες εργάτες γης ένα αντιφεουδαρχικό πρόγραμμα.

   Όπου στα νησιά η επανάσταση δεν διασφαλίστηκε με εγκυρότητα της εξουσίας, στους φυσικούς κοινωνικούς φορείς της εξέγερσης,  τις λαϊκές μάζες, η εξουσία έπεσε πάλι στα χέρια των κοτζαμπάσηδων. Όταν ο Οικονόμου στις 12 του Μάη ανοίχτηκε στη θάλασσα να κυνηγήσει τους Τούρκους άφησε ανυπεράσπιστη  τη λαϊκή εξουσία στους κοτζαμπάσηδες που οργάνωσαν αντεπανάσταση με το Σαχτούρη και η ηγεσία του νησιού πέρασε πάλι στα χέρια τους. Τελικά ο Οικονόμου βρήκε το θάνατο από τις μηχανορραφίες των κοτζαμπάσηδων, που του κήρυξαν  πόλεμο.

    Αν διασφαλιζόταν η λαϊκή  εξουσία στα νησιά που ήταν μεγάλη ναυτική δύναμη ο αγώνας θα είχε πιο καλό στήριγμα και οι ενισχύσεις των Τούρκων στην Ελλάδα  θα περιορίζονταν από τα νησιώτικα καράβια. Ως γνωστόν τα ελληνικά καράβια είχαν έμπειρους πλοιάρχους και ναύτες με θάρρος, γενναίους κι αποφασιστικούς. Αυτοί λοιπόν οι ατρόμητοι κάτω από μια ενιαία εξουσία θα έφερναν σκληρά πλήγματα στο τουρκικό ναυτικό. Όμως το πέρασμα σε πολλά νησιά της εξουσίας στα χέρια των μεγαλοκαπεταναίων και των κοτζαμπάσηδων  είχε ως αποτέλεσμα την εξασθένηση της μαχητικότητας του ελληνικού στόλου.  Φτάσαμε σε σημείο σε πολλά νησιά να έχουμε νησί και δικό του ναύαρχο και δική του παντιέρα. Ακόμα δοκιμάστηκε ο αγώνας και από την απροθυμία  των καραβοκυραίων  να συμμετέχουν σε ναυμαχίες αν δεν τους χορηγούσε η κυβέρνηση λουφέδες και συμμετοχή στις λείες, ενώ σε κρίσιμες στιγμές ακινητοποιούσαν τα καράβια και τα έβαζαν στους ταρσανάδες για επισκευές.  Παρόλα αυτά οι ικανοί μικροί ηγέτες καπεταναίοι με τους ναύτες δεν άφησαν τα πράγματα στην τύχη τους αλλά χάρη στις αυτοθυσίες τους το ναυτικό κατήγαγε ένδοξες πράξεις ηρωισμού στη θάλασσα και βοήθησε πολύ στην ανεξαρτησία της Ελλάδας. Λαμπρά ονόματα όπως Μιαούλης, Παπανικολής, Κανάρης, Μουσός, Πιπίνος, Ματρόζος, θεοχάρης, όχι μόνο τα έβαλαν με τους κοτζαμπάσηδες των νησιών αλλά μαζί με τα ναυτικά καθήκοντα δεν ξέχασαν να αλαφρύνουν και τα δεινά του λαού.

   Εν κατακλείδι ο στόλος δεν έδρασε ανεμπόδιστα κατά των Τούρκων.  Και αναλύσαμε τα εμπόδια που συνετέλεσαν σ’ αυτό. Η τύχη της επανάστασης θα ήταν καλύτερη και η κοινωνική πορεία πιο ασφαλής αν η δύναμη κρούσης του ναυτικού είχε την ευχέρεια να είναι εκτός συμπληγάδων κοτζαμπάσηδων και μεγαλοκαπεταναίων.  Είναι ολοφάνερο  πως οι ταξικές αντιθέσεις οξύνθηκαν και κατά  τη  διάρκεια της επανάστασης με τους συντηρητικούς να επιτίθενται ενάντια στους προοδευτικούς με αποτέλεσμα οι αντιθέσεις αυτές να περάσουν μέσα από το λουτρό αίματος των εμφυλίων πολέμων.

ellinikoxronografima.blogspot.gr                 [Συνεχίζεται]