Χρονογραφήματα και Διηγήματα

 

                                   Λογοτεχνικές σελίδες

          [γράφει και επιμελείται ο Παναγιώτης Αντωνόπουλος]

 

        Γλώσσα: Κάποιοι, λόγιοι και μη, εξαντλούνται σε  φληναφήματα πως κινδυνεύει η γλώσσα και ως ντοπαρισμένοι γλωσσαμύντορες  βγάζουν από το μάρσιπο τους ξιπασμένες ιδέες για να συμβουλέψουν τον υπόκοσμο που μιλάει να αλλάξει τη λαϊκή του γλωσσική ρότα, συμμορφούμενος στη δική τους τονική, φθογγολογική, γραμματική, συντακτική και κανονιστική. Ξεχνούν φαίνεται πως ο λαός μιλάει καλύτερα χωρίς κανόνες και πως οι περισπωμένες, οι οξείες και οι διασαφητικοί σύνδεσμοι  ουδόλως τον βοηθούν  στην ομιλία.

       Τι ήξερε  ο Πέλεκας του Ζαχαρία Παπαντωνίου από τα παραπάνω όταν έγραφε: <<Είμαι ο Λάμπρος Πέλεκας του Αντωνίου από Γρανίτσα, του δήμου Απεραντίων. Έχω και την Αφρόδω αδερφή και σκύλο το Μούργο. Και παππούλη το Γεροθανάση. Και δάσκαλο  το Δημητράκη. Κι ένα σουγιά. Τα γίδια είναι άταχτα ζωντανά. Τα καλά παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο και μαθαίνουν να γράψουν. Το πουρνάρι έχει τον καλύτερο ίσκιο. Ένα, δύο, τρία, τέσσερα, πέντε, έξι, εφτά, οχτώ, εννιά, δέκα. Έχω και καλαμάρι. Άγιος ο Θεός. Αμήν >>.

       Ο ποιητής της δημώδους ποίησης το ίδιο: <<Κόρη όταν εφιλιώμαστε, νύχτα ήταν, ποιος μας είδε; -- Μας είδε τάστρο της νυχτιάς, μας είδε το φεγγάρι και το φεγγάρι έσκυψε της θάλασσας το λέει, η θάλασσα το είπε του κουπιού και το κουπί του ναύτη κι ο ναύτης το τραγούδησε στης λυγερής την πόρτα>>. Κι ο βοσκός έχει υπόψη του τη γραμματική όταν λέει: << Εύκολο δεν είναι να βόσκεις τριακόσια γίδια, όμως μ’ αρέσει. Είκοσι χρόνους είμαι ανάμεσά τους  με τη γκλίτσα, ορθή στημένη και πότε- πότε στα πισινά τους ριγμένη. Τι να κάνω; Όταν τους κάνω τσεπ- τσεπ γίνομαι άνθρωπος!  Κι όταν είναι μαζεμένα γύρω μου νιώθω σαν πατέρας τους!>>  Όπως και ο ψαράς που διηγείται χωρίς να γνωρίζει  από ομοιόπτωτους προσδιορισμούς: <<Με τούτο το μπρίκι ψαρεύω, κάνω βίζιτες και γυρίζω τις ακρογιαλιές.  Γρόσια δεν έχει η θάλασσα αλλά έχει γλώσσα!  Όταν ο καιρός είναι καλός είναι άλαλη. Σαν όμως θυμώσει δεν χορταίνεις να την ακούς! Η γλώσσα της ξέρει και τραγούδια. Τ’ ακώ με την πίπα στο στόμα σαν στέκομαι στην πλώρη. Με συνεπαίρνουν όπως τα τραγούδια των Σειρήνων>>.

     Μήπως και η μοιρολογίστρα σκάμπαζε από υπερσυντέλικους όταν θρηνούσε κι έλεγε: << Ήλιε μου και τρισήλιε μου και κοσμογυριστή μου ψες έχασα μια λυγερή μια ακριβοθυγατέρα, να μην την είδες πουθενά;  -- Εψές προχτές την είδησα στου χάρου το σαράι >>.

        Πάνος Σπάλας[Κυπαρισσία]. Πολυκατοικία: Μια πολυκατοικία με πολλά πατώματα/ με πλήθος παράθυρα, πόρτες, δώματα//. Το σχήμα της τεράστιο κι επιβλητικό/ μ’ ένα ρυθμό μοντέρνο όλο κυβιστικό//. Μια πολυκατοικία μ’ άπειρες εισόδους/ κι εξόδους, φυσικά, προς όλες τις παρόδους//.  Π’ ολόγυρα τη ζώνουν, την ορθογωνίζουν/ κι από τις γύρω χαμοκέλες τη χωρίζουν//. Τα φώτα της πολύχρωμα, ως βραδιάζει/ μοιάζουν ρουμπίνια, που σ’ ένα χαλί τ’ αδειάζει//. Ξέχειλη κούπα ολόχρυση, παραμυθένια/ που την κρατούν χέρια κομψά, κερένια//.    Μια απέραντη ζωή κει μέσα καθρεφτίζεται/ κι απόνα διακόφτη όλη φωτίζεται//. Καθώς τα βράδια απλώνονται ιδρωμένα/ από τη σκόνη και την κάπνα λερωμένα//. Φορές- φορές, γέλια, τραγούδια, ξεφαντώματα/ απ’ τα’ ανοιχτά πετιούνται παραθύρια και τα δώματα//. Άλλες φορές ακούγονται και κλάματα/ ανάμιχτα με γέλια κι αθώα πράγματα//. Κι όλα τόσο γλυκά και τόσο ωραία καθώς βγαίνουν/ απ’ τ’ ανοιχτά παράθυρα και ξεμακραίνουν//. ‘Ώστε να λέγω: << Θάν’ ευτυχισμένη πολιτεία/ η αντικρινή μου η πολυκατοικία>>.

        Σαράντος Παυλέας.[Πλάτσα μεσσηνιακής Μάνης].ΠΑΤΡΙΟ: Κάποτε λογάριαζα να φύγω/ μ’ όλα τα βαπόρια που σφύριζαν,/ μ’ όλα τα καϊκια που άνοιγαν πανιά,/ μ’ όλους τους ωκεανούς,/ μ’ όλους τους αφρούς,/ μ’ όλους τους δρόμους//.  Μα τώρα δέθηκα μ’ αυτό το χώμα που πατώ,/ όπου κοιμούνται οι πατέρες μας,/ και τα σκοτωμένα μας αδέρφια//. Είμαι δεμένος με τους ανθρώπους μας,/  χαίρομαι να τους βλέπω να γελούν/ και λυπούμαι,  όταν το πρόσωπό τους συννεφιάζει//. Είμαι δεμένος μ’ αυτή την πατρική βροχή,/ τα δέντρα και τα βουνά//.

       Ιδιοτροπίες του Μποντλέρ. Η συλλογή του τα << Άνθη του κακού>>  πρωτοεκδόθηκε το 1857 και τάραξε τη γαλλική κοινωνία. Γλεντζές και εθισμένος στο ποτό, ήταν προσεκτικός μέχρι να αποφασίσει για το τελικό << τυπωθήτω>>. Έκανε τόσες διορθώσεις που κάποτε ο εκδότης του Ογκίστ Μαλασί έχασε την υπομονή του και έγραψε κοντά στις σημειώσεις του ποιητή: << κύριε Μποντλέρ πιστεύω ότι με ταλαιπωρείτε, πράγμα που με κανέναν τρόπο δεν αξίζω>>. Εκείνος το βιολί του, συνέχιζε να διορθώνει και απολογούμενος του απάντησε: <<Παρότι φοβούμαι ότι δεν θα είναι πολύ ευπρόσδεκτο, ξαναγράφω αυτόν τον τελευταίο στίχο!>>

      ΣΙΓΚΜΟΥΝΤ ΦΡΟΫΝΤ. [Η θεωρία του ασυνειδήτου]. Γερό χαστούκι έδωσε ο Φρόυντ στον ανθρώπινο εγωισμό, λέγοντας πως ο άνθρωπος δεν είναι ο πραγματικός κυρίαρχος του εαυτού του, αλλά το ασυνείδητό του που έχει και το πάνω χέρι στη συμπεριφορά του. Έτσι μετέτρεψε τη σχέση άνθρωπος- μυαλό σε αντικείμενο μελέτης. Σήμερα είμαστε <<μετα-Φροϋδικοί >>. Το ορθολογικό επιχείρημα ανατράπηκε. Τα συναισθήματα, το θέλουμε είτε δεν το θέλουμε παίζουν τον πρώτο ρόλο στα κίνητρα και τη συμπεριφορά μας.

      Γιάλοβα. Φθινοπωρινή Κυριακή ηλιόλουστη. Απόγευμα και τέσσερις φίλοι  μπήκαμε στο αμάξι. Προορισμός μας η Γιάλοβα. Σκοπός του ταξιδιού μας η βάπτισή μας στα απαλόχρωμα μετάξια του παραδείσου της.  Ξεκινήσαμε με τον ουρανό μας καταγάλανο όπως την άνοιξη. Τα χρώματα στη δύση κόκκινα και ο ήλιος βασιλιάς σε άρμα υφασμένο με κρόσσια σε χρωματισμούς ουράνιου τόξου. Στις όχθες ελιές χρυσαφένιες, σφεντάμια ναρκωμένα, χλόες που χαϊδεύονταν με τρυφερές θωπείες του ανέμου, φύλλα ξέχρωμα σωριασμένα κάτω από τα δέντρα, αγριολούλουδα με διάφανη τη στεφάνη τους να σκορπίζουν τη μυρωμένη τους πνοή παντού. Λευκά πρόβατα στις πλαγιές, τροκάνια εύηχα να εξορίζουν τη σιωπή, τσοπάνηδες ξαπλωμένοι στα χαλιά των χωραφιών, νυφίτσες να ξεπετάγονται απ’ τις φωλιές, οστρακοειδή και ερπετά να καλπάζουν στην άσφαλτο για να γλιτώσουν από τους τροχούς.

     Λίγο πριν φτάσουμε, στις γυμνές λεύκες  σαν σκουφιά απλωμένα τα σμερδοπούλια μας υποδέχονται με τα μουσικά τους τσιριτρό. Μετά ακούγεται ένα σκούξιμο και χάνονται μέσα σε απίθανους σχηματισμούς. << Τα λένε και μπαζίλες>> μας πληροφορεί ο Χαράλαμπος γνώστης της ορνιθοτροφίας.  Δικό τους το πάρκο, αχειροποίητο, ελέω θεού φτιαγμένο και όχι με μουσκεμένα ευρώ από το κλάμα της τροϊκανής εξουσίας που μας κυβερνά. Η αυτοκράτειρα Γιάλοβα μας δέχτηκε με το γέλιο της πανώριας γητεύτρας. Ξαπλωμένη στη χρυσή άμμο και ραντισμένη απ’ τη δροσιά και την αρμύρα του κόλπου της, με άσπρους γλάρους να πετάνε πάνω από τα κεφάλια μας, μ’ ένα σύννεφο πουλιών και γλυκόφωνους κελαδισμούς να χαϊδεύουν τα αυτιά μας, με τη γαλαζοσύνη της θάλασσάς της και τις πτυχώσεις των αχτίδων στους βράχους της Σφακτηρίας. Με χείλη κόκκινα σαν γαρίφαλα.

     Στην καφετέρια << ΑΚΤΗ>>  ήπιαμε ευωδιαστό καφέ. Η διακόσμησή της ωραιότατη με θαλασσινές γκραβούρες και πίνακες από τη ζωή των ναυτικών.  Σε διπλανή περικαλλή αίθουσα είδαμε και το << Λαογραφικό μουσείο>>. Θυμηθήκαμε τους παππούδες μας και τα πέτρινα χρόνια τους. Ο Χαράλαμπος τα αποθανάτισε στο κινητό με προορισμό τον Καναδά να συγκινήσει τον ελληνισμό.  Φωτογράφισε και την αμμόεσσα Πύλο, τις φλόγες του ηλιοβασιλέματος, τις βάρκες που χάνονταν στο λαιμό του λιμανιού, τα καϊκια με τα δίχτυα  τους, ένα τσούρμο σπουργίτια που είχαν στήσει τσιριχτό καυγά.

     Επιστρέψαμε όταν η Γιάλοβα ήταν πνιγμένη σ’ ένα πέλαγος από χρυσαχτίδες του φεγγαριού. Λυπημένοι για το χωρισμό αλλά ευτυχείς που την αφήσαμε και πάλι στην παραμυθένια της θωριά και την ερημική της αποθέωση. Για να  αρχίσουμε το Γολγοθά μας σ’ ένα δρόμο χαραγμένο από τους αραπάδες του Ιμπραήμ. Ένα  δρόμο ντροπή για το ελληνικό κοινοβούλιο και τους ντόπιους πολιτικούς φεουδάρχες. Δρόμο που κλώθει στροφές θανάτου, σκληρούς βράχους στις άκρες με ίσκιους φαντασμάτων και φόβου. Στενός, χωρίς λωρίδες με  σήματα και κολονάκια δρόμου τριτοκοσμικής χώρας και τις λακκούβες ανοιχτές σαν στόματα πιράνχας. Ένας δρόμος καρμανιόλα με τους σκοτωμένους, στοιχειωμένους στις όχθες.

    ellinikoxronografima.blogspot.gr               panant1947@gmail.com