Χρονογραφήματα και Διηγήματα

 

                                 Ο  Καποδίστριας κυβερνήτης. Η πολιτική του

                                                                      [Ημερολόγιο του ’21]

                                                    Του Παναγιώτη Αντωνόπουλου

                Ο Καποδίστριας αποβιβάστηκε στ΄ Ανάπλι στις 7 Γενάρη του 1828. Την εικόνα της φρικτής ερήμωσης της χώρας τη δίνει ο ίδιος μέσω του Γ. Τερτσέτη στα << Απόλογα για τον Καποδίστρια >>. Λέει: << Είδα πολλά εις την ζωήν μου, αλλά σαν το θέαμα όταν έφθασα εδώ εις την Αίγινα δεν είδα τι παρόμοιο ποτέ και άλλος   να  μην ιδεί. << Ζήτω ο κυβερνήτης, ο σωτήρας μας, ο ελευθερωτής μας !>> εφώναζαν γυναίκες αναμαλλιάρες, άνδρες με λαβωματιάς πολέμου, ορφανά γδυτά, κατεβασμένα από τις σπηλιές. Δεν ήταν το συναπάντημά μου φωνή χαράς, αλλά θρήνος. Η γη εβρέχετο από δάκρυα. Εβρέχετο η μυρτιά αι η δάφνη του στολισμένου δρόμου από το γιαλό έως την εκκλησία. Ανατρίχιαζα, μου έτρεμαν τα γόνατα, η φωνή του λαού μου έσχιζε την καρδιά μου. Μαυροφορεμένες γυναίκες, γέροντες, μου εζητούσαν ν’ αναστήσω τους απεθαμένους τους, μανάδες μου έδειχναν εις το βυζί τα παιδιά τους και μου έλεγαν να τα ζήσω και ότι δεν τους απέμειναν παρά εκείνα κι εγώ και με δίκαιο μου ζητούσαν όλα αυτά, διότι εγώ ήλθα και σεις με προσκαλέσατε να οικοδομήσω, να θεμελιώσω κυβέρνησιν και κυβέρνησις καθώς πρέπει ζει, ευτυχεί τους ζωντανούς ανασταίνει και αποθαμένους διατί διορθώνει την ζημίαν του θανάτου και  τας αδικίας. Δεν ζει ο άνθρωπος, ζει το έργο του, καρποφορεί, αν ο διοικητής είναι δίκαιος, αν το κράτος έχει συνείδηση, ευσπλαχνία, μέτρα σοφίας. Δύναμαι να έχω εγώ όλα αυτά και να δικαιολογήσω την παντοχή του κόσμου; […] Ένα μόνο φοβούμαι, πολύ και με δέρνει υποψία, τρέμω την απειρία σας. Αν η νέα κυβέρνηση  τύχει να συγκρουσθεί με συμφέροντα ξένων δυνάμεων, αν πλανεθεί ο ελληνισμός και σηκώσει σκοτάδι μεταξύ μας ώστε εσείς να μη διαβάζετε εις την καρδίαν μου, θολωθούν κι εμένα οι οφθαλμοί, ποιος ηξεύρει; που θα πάμε, τι θα γενούμε; ετινάξαμε το καβούκι των αλλοφύλων, αλλ΄ οι πλεκτάνες της διπλωματίας έχουν κλωστές πλανήτριες, φαρμακερές, κλωστές θανάτου, άφαντες και εσείς δεν τις βλέπετε.

        Κατεβαίνω πολεμιστής εις το στάδιον, θα πολεμήσω ως κυβέρνησις, δεν λαθεύομαι τον έρωτα των προνομίων που είναι φυτευμένος εις ψυχές πολλών, τα ονειροπολήματα των λογιωτάτων. Ξένων πρακτικής ζωής, το φιλύποπτο, κυριαρχικό και ανήμερο αλλοεθνών ανδρών. Η νίκη θα είναι δική μας αν βασιλεύσει εις την καρδίαν μας μόνο το αίσθημα το ελληνικό, ο φιλήκοος των ξένων είναι προδότης >>.

        Ως κυβερνήτης έδειξε τις καισαρικές τάσεις του από την πρώτη στιγμή. Ανέστειλε το σύνταγμα της Τροιζήνας, βάζοντας το δίλημμα στον πολιτικό κόσμο της χώρας: παραμερίζω το σύνταγμα ή φεύγω! Διέλυσε τη βουλή και στη θέση της διόρισε συμβουλευτικό σώμα από κοτζαμπάσηδες και μεγαλοκαραβοκύρηδες. Το ονόμασε  Πανελλήνιον από 27 μέλη με διακοσμητικό χαρακτήρα. Παράλληλα ιδρύει την Κεντρική Γραμματεία, είδος υπουργικού συμβουλίου που η πολιτική του γραμμή χαράζεται από τον ίδιο. Η εξουσία δηλαδή συγκεντρώνεται όλη στα χέρια του και γίνεται δικτάτορας γιατί έτσι πίστευε, πως θα κυβερνήσει καλύτερα. Κύκλοι όμως εσωτερικοί που επηρεάζονταν από την Αγγλική και Γαλλική επιρροή αντέδρασαν με αποτέλεσμα να του δημιουργούν προβλήματα και να υπονομεύουν τις προσπάθειές του για  να φέρει εις πέρας το αξιόλογο πρόγραμμά του.

      Όμως οι στόχοι που ήταν άμεσοι να εμπεδώσει την έννοια του σωστού κράτους ήταν καλοί.  Χτύπησε την πειρατεία και η θάλασσα απαλλάγηκε από τους πειρατές. Υπήγαγες το στρατό και το στόλο κάτω από τις διαταγές του κράτους διώχνοντας του Υδραίους που ήταν αφεντικά ως  εκείνη τη στιγμή. Βελτίωσε την διοικητική διάρθρωση του κράτους.  Κατάργησε του δημογέροντες και διαίρεσε τη χώρα σε περιφέρειες. Τα οικονομικά τα βελτίωσε με δανεισμό από το εξωτερικό. Προσπάθησε να ιδρύσει εθνική τράπεζα αλλά η προσπάθειά του τορπιλίστηκε από τους κοτζαμπάσηδες. Το ζήτημα της τάξης της χώρας τον απασχόλησε και προσπάθησε να το  λύσει. Χτύπησε τη ληστοκρατία και κυνήγησε τους απείθαρχους.  Πήρε μέτρα για την παιδεία, ιδρύοντας σχολεία, γεωργικές σχολές, οργάνωσε τη δημόσια υγεία, τα πρώτα νοσοκομεία, και ίδρυσε και την ταχυδρομική υπηρεσία.

      Στο θέμα της διανομής της γης απέτυχε. Η γη συγκεντρωμένη στα χέρια των τζακιών και των μοναστηριών ήταν αδύνατο να μοιρασθεί στους ακτήμονες που λιμοκτονούσαν από την πείνα. Χρειαζόταν επαναστατικά μέτρα. Παρά τις αγωνιώδεις προσπάθειές του να κάνει κάτι εδώ δεν τα κατάφερε. Αυτή η αποτυχία του, σφραγίζει και τη γενική  αποτυχία της πολιτικής, του  κράτους.

    ellinikoxronografima.blogspot.gr       [Τέλος]

Πηγές:  Τερτσέτης, Στρίγκος, Φωτάκος, Μιχαηλίδης, Κιτρομηλίδης, Σπ.Μελάς, Σπ. Τρικούπης, Σκαρίμπας, Μακρυγιάννης, Θ. Κολοκοτρώνης, Τ. Βουρνάς, Δ. Φωτιάδης, Κασομούλης.