Χρονογραφήματα και Διηγήματα

 

                                               Όλγα   Καλύβα

                        Προσέγγιση στην ποίησή της

                                                   Παναγιώτη Αντωνόπουλου

 

       Ιδιαζόντως επιρρεπής να προσεγγίζω τα έργα νέων λογοτεχνών, αγνοώντας τους << αστέρες>>, χαίρομαι όταν   στρατεύομαι να τους  διαβάσω και να γράψω  για τον ήχο της  χρυσής πένας τους που σφυρίζει στο σύμπαν και την πορεία τους στις αποστάσεις των δρόμων της τέχνης.

     Η Όλγα Καλύβα είναι μια νέα ποιήτρια, γι’  αυτή ο λόγος, που κρατά γερά στο χέρι της την πένα και γράφει στίχους που αγγίζουν τις γραμμές των οριζόντων της ποίησης. Σκοπός της είναι να δημιουργήσει μια μουσική αίσθηση που ν’  αποκαλύπτει το όνειρο σε μια εξωπραγματική λειτουργία του. Και το πετυχαίνει κάνοντας ζωντανή τέχνη, ακολουθώντας τους εξελικτικούς νόμους της ζωής που τους καταγράφει. Ταπεινή, χωρίς αλαλαγμούς θριάμβου, γράφει και βάζει σε ζηλευτή  τάξη τους στίχους της, ως << γλώσσα μέσα στη γλώσσα >>. Συνάζει όλο της το φωτισμένο πνεύμα, το χρήζει συνοδοιπόρο της  και με συνεργό το σωκρατικό  δαιμόνιο που έχει μέσα της, μετουσιώνει τη διανοητική της σύλληψη σε ποιητική, εν ολίγοις, περαίνει δι’ ελέου και φόβου την των  τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν.

    Περίχυτος από την ομορφιά  της ποίησής της, αναδύω το ποίημά της << Κοιμωμένη >> από τη συλλογή της << ΣΤΕΝΤΟΡΕΙΟΙ ΨΙΘΥΡΙΣΜΟΙ >> όπου οι στίχοι της λικνίζονται από τους ηδονισμούς της δωρικής αισθητικής, του ρυθμού και της μουσικότητας: Τεράστια στην όψη, και στην κίνηση απλή//. Σ΄ ένα  αχνό πέπλο,/ απ’ αδιόρατα αγνέφια καμωμένο, τυλιγμένη//. Σε τραχύ σκληρό στρώμα ξαπλωμένη//. Στην αφή απόμακρη και απρόσιτη στο βλέμμα//.  Ανέγγιχτη ως γνώση απ’ τη νιότη/ κι ως παρουσία αιώνια από τα γηρατειά//. Απόρθητα ακίνητη//. Μα στο θάμπος θαρρείς πως κρύβει/ τόση κίνηση όση κι ομορφιά//.Το μούχρωμα ωριοσταλιάζεται στα κρινοδάχτυλά της//.

      Ποια είναι η κοιμωμένη; Η Σοφία Αφεντάκη, του Χαλεπά; Η Λενόρα του Πόε; Η Ιουλιέτα του Σαίξπηρ; Μήπως κάποια άλλη από τις τόσες  που στα μεθυσμένα μάτια τους είδαν τη ζωή να αγριεύει, να γίνεται θάλασσα και να τις πνίγει; Ο στίχος της ποιήτριας είναι ένα άγγελμα, μια κραυγή που συνετίζει την ποιητική ψυχή και της αποβάλει την υποκρισία, τη δολιότητα και το ψέμα. Έτσι δεν εξαπατά και το νόημά του στο ποίημα είναι ξεκάθαρο και πειστικό: Η κοιμωμένη απεικονίζεται σε αρχαιοπρεπή κλίνη, νεαρή, όμορφη, νεκρή ίσως σε γλυπτό, μπορεί και ζωντανή, να κοιμάται ή να ψυχορραγεί. Το σώμα της είναι πάνω στο κρεβάτι με χάρη και φυσικότητα. Με πέπλο τυλιγμένη, εξαιρετικά κατεργασμένο, από ύφασμα που καλύπτει το σφριγηλό σε νεότητα κορμί. Μεγάλο το θάμπος της,  μεγάλη  και η ομορφιά.  Ένα μούχρωμα σταλάζει στα λευκά της δάχτυλα, το ροδαλό πρόσωπό της  προκαλεί.

    Ποίημα υψηλής πνοής, ένα αριστούργημα. Τυχερή η ποίηση που καταγράφει στην αγκαλιά της αυτό το σπουδαίο και αιώνιο ποίημα. Στίχος μελωδικά λυγερός, τρυφερός, γλυκός  και συνάμα πικρός, σφιχτοδεμένος σαν δαχτυλίδι σε σμιλεμένο χέρι και σκληρός σαν πετρένιο ανάγλυφο.

    Διάφανος, ζωοδότης, πανάκριβος, είναι ο έρωτας για το ταξίδι της ζωής στο ασύγκριτο ποίημά της << ΦΟΡΤΩΣΤΕ >>. Αυτός λοιπόν ο έρωτας που βρίσκεται και στην ποίηση και άλλων ποιητών, δίνει το παρόν του και στους δικούς της στίχους. Ποιητικά, μελωδικά και άριστα δοσμένο το ποίημά της, μας φανερώνεται ξεχωριστό. Αυτό το ταξίδι μεθυσμένο από ερωτικό κρασί νιότης,  μιας νιότης χαμένης κάποτε, που σε λιόχαρες μέρες μάς είναι πανηγυρική, επόμενο είναι να φθαρεί από το χρόνο.  Το ξέρει η ποιήτρια, το αποσιωπά και αφήνει το συνειρμό να το εννοήσει. Ας το απολαύσουμε: Αδράξτε αγαλινά μια σανίδα,/ ακουμπήστε μ’ αλησμονιά/ στην πρώτη κυρτή ηλιαχτίδα,/ ίσιο  κι αστάλωτο το κορμί,/ κατάρτι θαρρείς πως είναι/ κι η κόμη σας ανέμισμα/ πανιών στο δρόλαπο,/ φλάμπουρο το ολόγιομο φεγγάρι/ κι άστρα τα γλαροπούλια//. Φορτώστε μ’ όνειρα μια σανίδα,/ ανάπλωρα να λάμνετε στο γρέγο/ κι απέκει…/ << μύρο το κύμα που θα σας τυλίξει!>>   Ποίηση όπως ένα κουδούνισμα, άξια της υψηλής στιχουργίας,  ένας εκφραστικός και επιμελημένος λυρισμός που γίνεται υπονοητικός και συμβολικός.

    Εμβαπτισμένος σε μια ονειρική και  καθαρή ποίηση, της Όλγας Καλύβα, ήταν αδύνατο να μου ξεφύγει το ανυπέρβλητο σε γραφή ποίημα << ΜΑΝΑ >> της συλλογής:  Και καθώς με τυλίγει το πέπλο  του τέλους του κειμένου μου, και, μέσα σε παραλήρημα ποιητικής παραίσθησης, το αντιγράφω, για να πάρει γεύση ο αναγνώστης της θριαμβικής και ποιητικής επέλασης της ποιήτριας:  Η καρτερία είναι σιμά κι η ευχή αντάμα/ και στου καιρού τ’ ανάθεμα/ ο φόβος δε σ’ αγγίζει//. Αγνό το αγιοκέρι κι η φλόγα πύρινη,/ ρομφαία στους δολίους και βάλσαμο σε με//. Τα πέτρινα τα χιόνια τ’ άλιωτα/ χαλύβδινες ριπές σε ανοιχτή πληγή//. Κι όσο αιμορραγείς σκληραίνεις//. Θλίψη κι απόγνωση, οργή και δάκρυ/ και πίστη στο Θεό!// Και πίστη στο Θεό και δέηση συνάμα//. Ορθή εστάθης στη θανή,/ στην άβυσσο λυχνάρι,/ περήφανο πουλί στα κλώνια,/ ο βράχος το κύμα τ’ αδυσώπητο λυγά//. Το σώμα βαρύ κι ασήκωτα τα χρόνια,/ του θέρους οι αέναες τροχιές/ σκιάζουν τη μνήμη τη λιθόστρωτη/ με έργον και με κόπο//.  Χαρμολύπες και γλυκόπικρα νυχτέρια/ κεντούν στον αργαλειό/ τα υφαντά της ζήσης//.  Της νιότης οι ανθοί μόσχος,/ κανέλα και γαρίφαλο/ κι ο γάμος στων ερώτων τους λεμονανθούς φωλιάζει//. Αγνά, λεύτερα και μ’ ένδεια ντυμένα/ τα χρόνια τα παιδικά τα ολιγόχρονα//. Αντίστροφα ο χρόνος σε κυκλώνει//.

     Θαυμάζεις στην ποιήτρια τη φυσική γλώσσα, την ομιλουμένη, τη γλώσσα των ιδεών και του φωτός. Την ξέρει καλά και τη χειρίζεται θαυμάσια για να φτάσει το άριστο, επιλέγει λέξεις που το  νόημά τους είναι πλούσιο σε συμβολική, ψυχική και νοηματική λογική. Έκπληξη κάνουν στον αναγνώστη πολλές λέξεις ηλιαχτίδες που χρησιμοποιεί και είναι ξεχασμένες ή δεν μιλιούνται. Επιλέγω μερικές:  κοσμοφόρος= φέρω κόσμο, από το  κοσμοφορέω-ω= κουβαλάω κόσμο, αγαλινά=ήρεμα, ροδαριά= γιορτή ανθέων, [ρόδα}, ψιμύθιο= καλλυντικό, στολίδι, γκόλφι= εγκόλπιο, κόσμημα, ραδινός= λεπτός.

     Στην τόση ξηρότητα πνεύματος που υπάρχει και ο άνθρωπος αιμορραγεί, τα ποιήματα της Όλγας Καλύβα, στεριώνουν το θεμέλιο της λογικής, της ηθικής και της αισθητικής. Έτσι στο θαμπό κοινωνικό τοπίο η ποίησή της, δίνει κάτι από τον ίλιγγο της δημιουργίας μέσα στο σύμπαν.