Χρονογραφήματα και Διηγήματα

 

             Το προσκύνημα. Δημήτριος Νενέκος, <<ράι – μπουγιουρντιά>>

                                                  [Ημερολόγιο του ’21]

                                                        Του Παναγιώτη Αντωνόπουλou

 

                 <<Ουδέποτε η αποθάρρυνσις είχε  φθάσει  εις  τοιούτον  βαθμόν >>  μετά την καταστροφή του Φαλήρου και την πτώση της Ακρόπολης. Ο Ιμπραήμ υιοθέτησε  για να υποτάξει τους καπεταναίους του Μοριά  την τακτική του Κιουταχή που υπόταξε τους καπεταναίους της Ρούμελης, δηλαδή με ήπιους μεθόδους.  <<Υπέσχετο, πενταετή ασυδοσίαν [φόρων], ανέγερσιν οικιών, χορήγησιν βοών, ίππων και άλλων ωφελίμων>>. <<Και επροσκύνησαν οι καπεταναίοι των αρχόντων >>. Ο Δημήτρης Νενέκος στην Αχαϊα, αρχηγός μισθοφορικού σώματος του κοτζάμπαση Βενιζέλου Ρούφου, άρχισε να συνεργάζεται με τον Ιμπραήμ. Γράφει ο Τάκης Σταματόπουλος: <<Κι από μέρα σε μέρα πλήθυναν οι οπαδοί του Νενέκου. Η επιρροή του, που και πριν ήταν μεγάλη στα Αρβανιτοχώρια, μεγάλωσε πιο πολύ και τελικά όλοι οι Αλβανόφωνοι και οι καπεταναίοι τους στ’ Αρβανιτοχώρια της  Πάτρας επήγαν με το μέρος του, προσκύνησαν και ο Νενέκος αναγνωρίστηκε από τον Ιμπραήμ αρχηγός τους >>.

         Με τη νέα πολιτική του ο Ιμπραήμ δεν έκαιγε τα χωριά, δε λήστευε αλλά απεναντίας αγόραζε τρόφιμα για το στρατό του και έδωσε διαταγές στο στράτευμα να έχει φιλικές σχέσεις με τον πληθυσμό. Για να εγγυηθεί ο Ιμπραήμ αυτούς που προσκύναγαν τους έδινε τα << ράι- μπουγιουρντιά >> [προσκυνοχάρτια]. Έγραφαν τα προσκυνοχάρτια: <<Από τον υψηλότατον  Αχμέτ πασιάν, βεκίλην του υψηλοτάτου Ιμβραήμ πασιά, πληρεξουσίου των Οθωμανικών δυνάμεων, δίδεται το ημέτερον υψηλόν μπουγιουρδί μας παρά της εμής πληρεξουσιότητας επειδή ήλθον με προθυμίαν εις το μεγάλο μερχαμέτι μας, προσπίπτοντες εξ όλης της θελήσεώς των, προσκυνώντας το κραταιόν ντοβλέτι μας και εις ημάς και ζητώντες παρ’ ημών το ράγι [το προσκύνημα]. Βλέποντες, λοιπόν, την εμπιστοσύνην τους, οπού υπόσχονται προς ημάς, τους εδόθη το υψηλόν ράγι – μουγιουρδί μας νάναι φυλαγμένοι τόσον από τα στρατεύματά μας, ωσάν από κάθε εναντίον, η τιμή τους, η ζωή τους και όλον το πράγμα τους και ότι έχουν και να είναι δια πάντα κατά την υπόσχεσίν τους πιστοί ραγιάδες, να δουλεύουν τον τόπον τους καθώς ως πρώτα, χωρίς να έχουν καμμίαν υποψίαν εις ότι εναντίον τους ακολουθήσει, από κακούς ανθρώπους και ζορμπάδες, ευθύς να δίνουν την είδησιν προς ημάς οπού να τους προφθάσει και να τους φυλάξει η υψηλή ημών δύναμις. Και ούτως τοις εδόθη το παρόν ράγι- μπουγιουρδί μας εις ησυχίας και ένδειξίν  τους. Καστέλι Μορέως >>.

       Και συνεχίζει ο Τάκης Σταματόπουλος στο βιβλίο του <<Το προσκύνημα στο Μοριά>>:  <<Τους άφηναν ελεύθερους να πηγαινοέρχονται στην Πάτρα. Οι Τούρκοι είχαν ανάγκη από τρόφιμα. Οι προσκυνημένοι τους έφερναν από τα χωριά τους τα τρόφιμα που χρειάζονταν, τους τα πουλούσαν ακριβά και έπαιρναν άλλα πράγματα από την Πάτρα που δεν είχαν στον τόπο τους και τα εμπορεύονταν. Ανενόχλητοι λοιπόν πηγαινοέρχονταν, ανάπτυξαν φιλικές σχέσεις και συναλλαγή με τους Τούρκους και έγιναν οι προμηθευτές τους αλλά και κατάσκοποί τους.  Τα κέρδη και τα πολλά ωφελήματα που είχαν οι  αυτοσχέδιοι και αγροδίαιτοι αυτοί έμποροι ήταν μια μεγάλη δοκιμασία και παρακίνηση για τους άλλους που φαίνονταν ακόμα διστακτικοί κι αναποφάσιστοι για προσκύνημα. Οι Τούρκοι τους επέτρεπαν ακόμα να φέρνουν τα κοπάδια τους μέχρι το κάστρο που είχε καλή βοσκή, γιατί από τον πόλεμο  έμεινε απάτητος και αχρησιμοποίητος ο τόπος και χωρίς ζώα, τους άφηναν να πουλάνε εκεί κοντά τα σφαχτά τους και το γάλα. Και οι Αρβανίτες ξεθαρρεμένοι πια από την ανοχή των Τούρκων και χωρίς καμιά προφύλαξη έφεραν και τις οικογένειές τους και τις εγκατάστησαν  στους κάμπους και ο Νενέκος τους έταξε να τους δώσει βόδια και εργαλεία να καλλιεργήσουν.  Κι άλλοι πιο τολμηροί και αποθρασυμένοι εγκαταστάθηκαν στην Πάτρα και αποσχίστηκαν οριστικά από την Επανάσταση και έγιναν πραγματικοί ραγιάδες και όργανα των Τούρκων >>.

     Το δεύτερο σχέδιο του προσκυνήματος ήταν αυτό του ταγματασφαλιτισμού. Αποσπάσματα τούρκων με την ανοχή του Ιμπραήμ και την αρχηγία του Νενέκου πατούσαν τα χωριά και στρέφονταν εναντίον  εκείνων που δεν είχαν προσκυνήσει. Τους ξεπάτωναν τα σπίτια, τους έκλεβαν και τους σκότωναν. Ο κόσμος πήρε τα βουνά και κλόνισε την εθνική ομοψυχία. Κι όταν προσκύνησαν και άλλοι καπεταναίοι το κακό του προσκυνήματος χειροτέρεψε. Γράφει πάλι ο Τάκης Σταματόπουλος: << Μάης και Ιούνης 1827 και το μόλυσμα φούντωσε. [… ]  Ως και το μοναστήρι των Ταξιαρχών της Βοστίτσας δεν έμεινε απέξω. Οι καλόγεροι με παρακίνηση των προσκυνημένων καπεταναίων έστελναν δώρα στον Ντελή Αχμέτ, σφαχτά και ταψιά ραβανί για να τους δώσει ράι μπουγιουρντιά και αν τους αφήσει να κάθονται ήσυχοι εις την μονήν των και να μην την βλάψει. Και σ’ αυτό ακόμα το απάτητο Μέγα Σπήλαιο  μπαινόβγαιναν ελεύθερα οι άνθρωποι του Νενέκου και μυστικοί απεσταλμένοι του Ιμπραήμ  που κουβέντιαζαν για προσκύνημα… >>

   Έτσι η σύγχυση απλώθηκε παντού και το σχέδιο του εχθρού προχωρούσε διαβρωτικά.

    ellinkoxronograifma.blogspot.gr    [Συνεχίζεται]

Πηγές:  Στρίγκος, Φωτάκος, Πασπαλιάρης, Μιχαηλίδης, Κιτρομηλίδης, Σπ. Τρικούπης, Σπ. Μελάς, Μακρυγιάννης, Σκαρίμπας, Θ. Κολοκοτρώνης, Δ. Φωτιάδης, Κασομούλης.