Χρονογραφήματα και Διηγήματα

 

                

                    Έτος 1823. Ευρωπαϊκός χώρος, κινήσεις Τούρκων

                                                               [Ημερολόγιο του ΄21]

                                                     Του Παναγιώτη Αντωνόπουλου

                Ο φιλελληνισμός που ξεκίνησε από τις αρχές της επανάστασης άντεχε και στην Ευρώπη διαμορφωνόταν ως  ένα λαϊκό κίνημα που είχε ως σκοπό του την αυτοδιάθεση των καταπιεζόμενων  της Ευρώπης και την ανεξαρτησία τους. Ήταν ένα δυνατό κίνημα   στη δεσποτική Ευρώπη του Μέτερνιχ και των υποστηρικτών του και μόνο η Ρωσία διαχωριζόταν ως προς το ελληνικό ζήτημα μέσα στην ιερή Συμμαχία. Αποφασιστική όμως θέση υπέρ του ελληνικού ζητήματος δεν πήρε ποτέ  η Ρωσία και να υποστηρίξει ανοικτά τον αγώνα της ανεξαρτησίας των Ελλήνων.  Απλά διέκοψε  τις διπλωματικές σχέσεις με την Τουρκία ως αιτία της εισβολής των Τούρκων στη Ρουμανία, το διωγμό του ρωσικού εμπορίου και την κακομεταχείριση του χριστιανικού πληθυσμού. Για την αδιάφορη αυτή θέση της  στο ελληνικό ζήτημα υπήρξε μια στάση διαμαρτυρίας από την κοινωνία της με ένα ισχυρό αναβρασμό στα προβλήματα της εσωτερικής και εξωτερικής της πολιτικής. Να σημειώσουμε εδώ και το κίνημα των << Δεκεμβριστών >> που ήταν υπέρ των Ελλήνων, το οποίο δεν επικράτησε αλλά αποκαλύφθηκε  και πέρασαν οι υποστηρικτές του από ανακρίσεις  όταν πιάστηκαν στη Μόσχα και την Πετρούπολη.

    Η πίεση της κοινής γνώμης έκανε τον Τσάρο ν’ αλλάξει γραμμή επί το τολμηρότερο υπέρ της Ελλάδος. Σ’ αυτό βοήθησε και η στάση της Αγγλίας που ήθελε ένα ελληνικό κράτος αποσπασμένο από την Τουρκία αλλά δεμένο στο αποικιακό άρμα της. Τη θέση αυτή της Αγγλίας υποστήριζε και ο έμπειρος στις μηχανορραφίες Μαυροκορδάτος που συμφωνούσε με τις υποδείξεις του Κάννιγκ και είναι υπεύθυνος με όλη του την ομάδα για τους δυο εμφύλιους πολέμους.

     Στις 13 Μαρτίου 1823 η Αγγλία κατάλαβε πως ο αγώνας των Ελλήνων δεν ήταν κάτι εφήμερο και παροδικό, αλλά ουσιαστική εξέγερση ανεξαρτησίας και ποτέ δε θεωρήθηκε χαμένη υπόθεση από τους Έλληνες. Αναγνώρισε την Ελλάδα ως εμπόλεμη δύναμη, εγκατέλειψε την αρχική της αδιάφορη θέση ως ουδέτερη στάση και διασφαλίζοντας τις θέσεις της μέσα στη χώρα με το Μαυροκορδάτο και την παρέα του, μπήκε ενεργά στο διπλωματικό πεδίο να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά της στην Ανατολική Μεσόγειο. Η εμπλοκή της Αγγλίας γίνεται πιο ουσιαστική όταν εξασφαλίζεται το δάνειο από την κυβέρνηση του Υδραίου Κουντουριώτη.  Ο Στρίγκος  γράφει: << Με το δάνειο που συνάπτεται στο Λονδίνο με άμεση υπόδειξη του Κάννιγκ,  η αγγλική πολιτική αποβλέπει να δυναμώσει την επιρροή της να υποδουλώσει πολιτικά και οικονομικά την Ελλάδα. Αφού από την αρχή όλες τις δυνάμεις της  τις έθεσε στη διάθεση του σουλτάνου για να υποστηρίξει το ετοιμόρροπο καθεστώς του και έγινε υπαίτια να παρατείνεται το δράμα του ελληνικού λαού και να χύνεται ποτάμι το αίμα του, εφαρμόζει τώρα την πολιτική της διαίρεσης, της εξαγοράς και του εμφυλίου πολέμου, δηλαδή τις πασίγνωστες μέθοδες της πατροπαράδοτης αγγλικής πολιτικής που εφάρμοζε και εφαρμόζει στις αποικίες της >>.

     Οι επιτυχίες της εξωτερικής πολιτικής της Αγγλίας και η  επιρροή της στα εσωτερικά της Ελλάδας, ξυπνούν θα λέγαμε τη Ρωσία και βλέπει στα σοβαρά από δω και μπρος τον ανταγωνιστικό αγγλικό παράγοντα.  Ο τσάρος ανήσυχος ζήτησε σύγκληση διάσκεψης στην Πετρούπολη για να συζητηθεί το ελληνικό ζήτημα.  Απ’ αυτή τη διάσκεψη βγήκε κάτι καλό. Είναι το υπόμνημα της 28 Δεκέμβρη 1824 προς τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις στο οποίο αναφέρονται σχολαστικά οι θέσεις και οι απόψεις  της Ρωσίας  για το ελληνικό ζήτημα. Το υπόμνημα κατοχυρώνει επικυριαρχία του σουλτάνου, οικονομική υποτέλεια των ηγεμόνων στους Τούρκους, την ελεύθερη αυτοδιοίκησή τους και την ελευθερία του εμπορίου τους. Έτσι μ΄ αυτό το υπόμνημα  έχουμε και στροφή της Αγγλικής πολιτικής ως προς το ελληνικό ζήτημα. Η δε Ελλάδα μετά το 1823 γίνεται πεδίο ανταγωνισμού στην Α. Μεσόγειο με κερδισμένη την Αγγλία. Η αποικιοκρατική της πείρα τη διευκόλυνε να έχει την ίδια επεκτατική πολιτική  που εφάρμοζε και στις αποικίες της.

   Στο πολεμικό πεδίο το 1823 δεν είχαμε έντονες στρατιωτικές επιχειρήσεις. Έγιναν δύο τοπικές εκστρατείες στην Κ. και Α. Ελλάδα, η μία με το Γιουσούφ και η άλλη με το Σαλήχ πασά. Στη δυτική Ελλάδα προέλασε ο Μουσταή πασάς αλλά χτυπήθηκε από το Μάρκο  Μπότσαρη στο             Καρπενήσι. Ο τουρκικός στόλος περιορίστηκε σε ανεφοδιασμό των στρατευμάτων. Ο ελληνικός στόλος κι αυτός δεν κινήθηκε με σοβαρές αξιώσεις. Κάτω από την εξάρτηση των νησιωτικών κοτζαμπάσηδων έμεινε σχεδόν αδρανής.  Γράφει ο Στρίγκος: <<Απ΄ αυτό το χρόνο άρχισε να δυναμώνει η πειρατεία, που επεκτεινόταν ως τα παράλια της Ανατολής, Συρίας και Κύπρου και που απετέλεσε στοιχείο αποσυνθετικό για το ναυτικό μας >>. Δυστυχώς το λαϊκό επαναστατικό κίνημα είχε ηττηθεί στα νησιά που σίγουρα θα είχε οργανώσει ένα στόλο ευέλικτο και σε διαρκή ετοιμότητα καταστολής του τούρκικου. Αυτό δεν έγινε και το αργοκίνητο τουρκικό ναυτικό ενίσχυε με τον ανεφοδιασμό τις χέρσες στρατιωτικές δυνάμεις της Τουρκίας.

   ellinikoxronografima.blogspot.gr               [Συνεχίζεται]

Πηγές:  Φωτάκος, Στρίγκος, Β. Κρεμμυδάς, Σπ. Μελάς, Πασπαλιάρης, Σπ. Τρικούπης, Ιακ. Μιχαηλίδης, Γιάννης Σκαρίμπας, Τ. Βουρνάς, Μακρυγιάννης, θ. Κολοκοτρώνης, Δ. φωτιάδης.