Χρονογραφήματα και Διηγήματα

 

        Δερβενάκια. Μεγάλη νίκη του λαού. Κολοκοτρώνης

                                                                      [ Ημερολόγιο του ’21 ]

                                        Του Παναγιώτη Αντωνόπουλου

                Ο Μαυροκορδάτος τα ‘κανε θάλασσα στο Πέτα και καλά που βρέθηκε ο Κολοκοτρώνης και οι λοιποί καπεταναίοι  να επανορθώσουν τα  λάθη των κοτζαμπάσηδων. Πέτυχαν μία από τις μεγαλύτερες νίκες της επανάστασης στα Δερβενάκια τη στιγμή που  Κιουταχής και Βρυώνης στρατοπέδευαν αμαχητί έξω από το Μεσολόγγι. Μαζί τους κατεβαίνει κι από την Ανατολική Ελλάδα και ο Δράμαλης με χιλιάδες πεζούς, ιππείς, σπαχήδες, πυροβόλα και άφθονα εφόδια. Ο Άρειος Πάγος φοβήθηκε και κάνει έδρα το  Ξηροχώρι Ευβοίας. Ανδρούτσος και Νικηταράς πιάνουν τις ορεινές πλαγιές του Παρνασσού.  Ανενόχλητος ο Δράμαλης στις 30 Ιουνίου 1822 καίει τη Θήβα και βαδίζει προς Κόρινθο.

      Πανικός πιάνει Εκτελεστικό και Βουλευτικό των κοτζαμπάσηδων. Οι κοτζαμπάσηδες Ζαϊμης, Λόντος, Χαραλάμπης, Νοταράς, κ.ά. παίρνουν εντολή να στρατολογήσουν όσους μαχητές μπορούν για να σταματήσουν τις ορδές του Δράμαλη που ερήμωναν τον τόπο που περνούσαν. Δύσκολη στρατολόγηση για τους προύχοντες, εύκολη όμως για τις λαϊκές δυνάμεις που τα έδωσαν όλα για τον υπέρ πάντων αγώνα με ισχυρές προσελεύσεις μαχητών. Γράφει ο Οικονόμου: << Οι προύχοντες δεν ηδυνήθησαν να στρατολογήσουν, των στρατιωτών μη ακολουθούντων αυτοίς ως άπειρους και ουδεμίαν εμπνέοντας πεποίθησιν >>.

     Στην κρίσιμη αυτή κατάσταση δυστυχώς η κυβέρνηση κάνει ολέθριο σφάλμα. Ο Κολοκοτρώνης πολιορκεί την Πάτρα κι ενώ είναι έτοιμος να την πάρει του ζητάνε να φύγει και να πάει να αντιμετωπίσει το Δράμαλη.  [Ο σκοπός των ήτο να μην πάρω την Πάτρα και να μου σηκώσουν τη δύναμη τη στρατιωτική] γράφει ο ίδιος. Ο Γέρος του Μοριά υπακούει και βαδίζει στη Δημητσάνα.  Από κει στέλνει μήνυμα στο Εκτελεστικό και του ζητάει να στρατολογήσει δυνάμεις και η ανάσχεση του Δράμαλη να γίνει στα Δερβενάκια της Νεμέας στο δρόμο Κορίνθου – Άργους.  Στην Καρύταινα όμως που είχε πάει παίρνει ένα έγγραφο του Κωλέττη, υπουργού πολέμου που του λέει να επιστρέψει πάλι στην Πάτρα και να συνεχίσει την πολιορκία!  << Η κυβέρνησις της εκακοφάνη πολύ, διότι διέλυσες την πολιορκία της Πάτρας, όσο δια την εξασφάλισιν  των Δερβενίων έλαβα τα αναγκαία μέτρα >> του έγραφε.

   Ο Κολοκοτρώνης αηδιασμένος τραβάει για την Τριπολιτζά με άγριες διαθέσεις και προβληματισμένος  αν πρέπει να τους βάλει στη θέση τους ακόμα και με τα όπλα. Μπαίνει στην Τριπολιτζά και δρα πραξικοπηματικά. Διορίζει δικούς του γερουσιαστές αφού οι άλλοι το ‘βαλαν στα πόδια, ενώ φήμες ακούγονται πως και οι στρατιωτικοί διοικητές λιποτάκτησαν ενώ δεν παύουν και οι μηχανορραφίες από τους αντιπάλους του Κολοκοτρώνη να διαδίδουν πως ο Δράμαλης κατέβαινε με χιλιάδες στρατό που σπέρνει τον πανικό. Ο Τούρκος επικεφαλής στις 6 Ιουνίου 1822 μπαίνει στην Κόρινθο. Εγωιστής και κομπαστής  δεν κάνει την Κόρινθο κέντρο βάσης και ανεφοδιασμού όπως του συνιστούν οι επιτελείς του, αλλά προχωράει να πάρει το Ναύπλιο, τον πολιτικό εγκέφαλο της επανάστασης.

    Κολοκοτρώνης και Δ. Υψηλάντης δεν ξέρουν τι πάει να πει φόβος και πανικός. Αποφασίζουν να στηριχθούν στον Έλληνα αγρότη. Στρατολογούν κάμποσους και γεμίζουν το κάστρο του Άργους με τρόφιμα και πολεμοφόδια. Όσο ο Κολοκοτρώνης να μαζέψει αξιόλογη δύναμη ο Υψηλάντης θα εμποδίζει τους Τούρκους. Η ώρα του Γέρου του Μοριά ήρθε. Η δραστηριότητά του υψηλή, πάει παντού, στέλνει ανθρώπους του, επιστολές με αγγελιοφόρους και καλεί καπεταναίους και στρατιώτες για τη σωτηρία της πατρίδας. Δεκάδες φθάνουν οι ένοπλοι, μεγαλώνει η δύναμη και στήνουν ισχυρό στρατόπεδο στους Μύλους. Αμέσως φτάνουν εκεί και Παπαφλέσσας, Νικηταράς, Πετρόμπεης. Ο Υψηλάντης στο Άργος έχει σταματήσει το Δράμαλη μπροστά στο κάστρο με συνέπεια το στράτευμα των Τούρκων να αντιμετωπίζει έλλειψη τροφίμων και νερού. Πεινασμένοι οι στρατιώτες του Δράμαλη έτρωγαν άγουρα φρούτα και η δυσεντερία τους χτύπησε με τα μποστανικά. Ζέστη, ανομβρία, συντέλεσαν να υποφέρουν πολύ οι στρατιώτες και εξαντλημένοι να πεθαίνουν και να αρρωσταίνουν. Ακόμη για να εξουδετερωθεί ο στρατός του Δράμαλη εφαρμόστηκε από τους Έλληνες  το σχέδιο της καμένης γης  για να μη βρίσκουν τίποτα για τροφή και για εφοδιασμό οι στρατιώτες. Έτσι η θέση τους έγινε απελπιστική.

    Το μόνο που μπορούσε τότε να κάνει ο Δράμαλης ήταν να γυρίσει πίσω στην Κόρινθο. Για Ναύπλιο ούτε λόγος. Ο Κολοκοτρώνης διαισθάνθηκε πως θα γυρίσει πίσω πράγμα που δεν το σκέφτηκαν οι κοτζαμπάσηδες και επέμεναν να χτυπήσουν το Δράμαλη στους Μύλους. Εν τω μεταξύ ο Δράμαλης διέδιδε μέσω κατασκόπων Τουρκορωμιών πως τάχα θα χτυπήσει τ’  Ανάπλι.  Ο Κολοκοτρώνης δε γελάστηκε και με Υψηλάντη, Παπαφλέσσα, Νικηταρά, Δ. Κολοκοτρώνη κ.α. ταμπουρώνονται στα Δερβενάκια. Στις 26 Ιουνίου 1822 οι Τούρκοι επιχειρούν να περάσουν τη διάβαση  πηγαίνοντας για Κόρινθο. Το χτύπημα του Κολοκοτρώνη είναι αποφασιστικό και εξοντώνει μεγάλο μέρος του τούρκικου στρατού. Ο Δράμαλης αλλάζει δρόμο την άλλη μέρα και πάει να περάσει από το Αγιονόρι,  νομίζοντας πως ο Κολοκοτρώνης είναι κολλημένος στα Δερβενάκια. Ο Γέρος όμως τον ξεγελά ανάβοντας φωτιές στις πλαγιές για να νομίσει ο Δράμαλης πως είναι ακόμη εκεί ο στρατός του. Στη διάβαση οι δυο στρατοί συναντήθηκαν και οι Τούρκοι έπαθαν μεγάλη καταστροφή. Υψηλάντης, Παπαφλέσσας, Νικηταράς, με εύστοχα χτυπήματα δεν άφησαν σχεδόν τίποτα από την πολυάριθμη στρατιά του Δράμαλη. Χιλιάδες όπλα και λάφυρα έπεσαν στα χέρια των Ελλήνων. Η νίκη στα Δερβενάκια έσωσε θα λέγαμε την επανάσταση στο δεύτερο έτος κι  έδειξε  στους Έλληνες πως οι Τούρκοι δεν ήταν ανίκητοι. Ακόμη ενθουσίασε τις λαϊκές δυνάμεις που είδαν πως αυτές και μόνο ενωμένες μπορούσαν να φέρουν την ανεξαρτησία στο υποδουλωμένο έθνος. Ακόμη ευνοϊκά στοιχεία για τους Έλληνες μετά τη νίκη ήταν και οι θάνατοι του Χουρσίτ πασά και του Δράμαλη που εξάλειψαν την απειλή για Ναύπλιο και Παλαμήδι.  Η νίκη αυτή στα Δερβενάκια τιμά την ηγεσία των λαϊκών δυνάμεων που ισχυρές πια μπαίνουν για τα καλά στη μάχη της ανεξαρτησίας.

 ellinikoxronografima.blogspot.gr   [Συνεχίζεται]

Πηγές:  Φωτάκος, Σπ. Μελάς, Σπ. Τρικούπης, Γιάννης Σκαρίμπας, Τ. Βουρνάς, Μακρυγιάννης, Θ. Κολοκοτρώνης, Στρίγκος, Κιτρομηλίδης, Πασπαλιάρης, Μιχαηλίδης.