Χρονογραφήματα και Διηγήματα

 

      Εξέγερση στα Βέρβαινα. Κολοκοτρώνης, Υψηλάντης, Μαυροκορδάτος

                                               [ Ημερολόγιο του ’21 ]

   Του Παναγιώτη Αντωνόπουλου

              Οι κοτζαμπάσηδες τα ήθελαν όλα δικά τους. Κάποια στιγμή ελισσόμενοι προτείνουν να γίνει ένα μεικτό διοικητικό όργανο που να επιλύει τα στρατιωτικά και πολιτικά προβλήματα. Ο Υψηλάντης αρνείται και κατηγορώντας τους  κοτζαμπάσηδες πως βάζουν το προσωπικό τους συμφέρον πάνω από της πατρίδας, αναχωρεί για τη Μεγαλόπολη.  Ο λαός όμως ξεσηκώνεται στα Βέρβαινα όπου ήταν συναγμένοι οι κοτζαμπάσηδες και οι καπεταναίοι συζητώντας για το διοικητικό όργανο και την τακτική του αγώνα.  Τρεις χιλιάδες αντιστέκονται στις 27 Ιουνίου 1821 και με την πολιτική καθοδήγηση Παπαφλέσσα, Αναγνωσταρά, οπλισμένοι διαδηλώνουν στους δρόμους και με στεντόρεια φωνή έξω από το σπίτι του Πετρόμπεη ζητούν τα δίκαιά τους λέγοντας: <<Θέλουμε σύστημα! [ σύνταγμα ]. << Θέλουμε τον Υψηλάντη που ήρθε να σώσει την πατρίδα! >> Αμέσως έριξαν και μερικές τουφεκιές στο αέρα να τρομοκρατήσουν τους κοτζαμπάσηδες και δεν έφευγαν αλλά περίμεναν να βγει κάποιος έξω να συζητήσουν.

   Τότε ο Κολοκοτρώνης για να μην έχουμε αιματοχυσίες μεταξύ Ελλήνων πήρε τα πράγματα πάνω του και με τις συμβιβαστικές του τάσεις ηρέμησε τους στρατιώτες αλλά και την κατάσταση προς όφελος όμως δυστυχώς των κοτζαμπάσηδων. Διηγείται ο ίδιος: << Εις τα Βέρβαινα ήσαν συναγμένοι έως 5.000 στρατιώτες. Αυτοί πήραν όλα τα άρματα δια να σκοτώσουν όλους τους  άρχοντες. Ήρθαν και μας πολιόρκησαν εις το κονάκι του             Πετρόμπεη, όπου είμεθα συναγμένοι. Ήκουσα το θόρυβο και ηθέλησα να βγω έξω, ο Κανέλλος  Δεληγιάννης μ’ εμπόδιζε, τους είπα:  << Αφήστε να βγω μήπως γίνει αρχή και πέσει κανένα τουφέκι και  τότε μας σκοτώνουν όλους >>.  Εγώ στρατιώτες δεν είχα τότε, εβγήκα έξω και μίλησα: << Έλληνες τι θέλετε; Ελάτε εδώ >> και ευθύς έτρεξαν να με σηκώσουν εις τον αέρα. Μου έλεγαν ότι: << Θέλουμε να σκοτώσουμε τους  άρχοντες  ότι μας  έδιωξαν τον Υψηλάντη >>.  […] Τους τράβηξα εις μία βρύση και τους είπα: << Διατί θέλομε το χαϊμό μας μοναχοί μας; Εμείς εσηκώσαμε τα άρματα δια τους Τούρκους και έτσι ακουστήκαμε εις τους ευρωπαίους  ότι εσηκωθήκαμεν οι Έλληνες δια τους τυράννους και στέκεται όλη η Ευρώπη να ιδή τι πράγμα είναι τούτο. Οι Τούρκοι όλοι είναι απείραγοι εις τα κάστρα και εις ταις χώραις και ημείς εις τα βουνά κι αν σκοτώσωμεν τους προεστούς θα ειπούν οι βασιλείς ότι τούτοι δεν εσηκώθηκαν για την ελευθερίαν των αλλά δια να σκοτωθούν συνατοί τους και είναι κακοί άνθρωποι, καρβονάροι, και τότε ημπορεί οι βασιλείς να βοηθήσουν τον Τούρκο και να λάβωμεν ζυγόν βαρύτερον από εκείνον που έχομεν. Γράφομε και έρχεται πίσω ο Υψηλάντης και μην πάρει ο νους σας  αέρα >>.

   Ολίγον δημαγωγός ο Κολοκοτρώνης αφού τους υποσχέθηκε πως θα ικανοποιηθεί το αίτημά τους να επιστρέψει ο Υψηλάντης τους ηρέμησε και οι προύχοντες σώθηκαν. Αρχίζουν διερευνητικές συζητήσεις και οι κοτζαμπάσηδες δέχονται το αίτημα για εκλογή Βουλής αλλά με όρους να υπάρχει Γερουσία η οποία θα προσυπογράφει ότι αποφασίζει η Βουλή δηλαδή τα διπλωματικά, τα οικονομικά και τα διοικητικά προβλήματα.  Αποκτούσε έτσι δύναμη η Γερουσία αλλά και οι κοτζαμπάσηδες αφού θα είχαν την πλειοψηφία.

   Ο Υψηλάντης δέχεται μόνο προσυπογραφή σε ζητήματα διπλωματικών και πολεμικών αποφάσεων και λέει <<ναι>> στην ίδρυση Βουλής και Γερουσίας. Υποχώρηση της δημοκρατικής παράταξης ήταν αυτή η απόφαση και ενίσχυση των κοτζαμπάσηδων αλλά οι πιέσεις που δεχόταν ήταν μεγάλες και υποχώρησε. Μπροστά στην ιδεολογική πίεση της ολιγαρχίας οι πανίσχυρες λαϊκές δυνάμεις κάμφθηκαν για να οδηγήσει αυτή η υποχώρηση  στις εμφύλιες διαμάχες αργότερα. Το διεθνές κλίμα έπαιξε κι αυτό ρόλο στην υποχώρηση των λαϊκών δυνάμεων αφού Κολοκοτρώνης και οι δικοί του φοβήθηκαν μήπως χαρακτηριστεί ο αγώνας εξέγερση καρμπονάρων.

   Δεν έφταναν αυτά ήρθε και ο Μαυροκορδάτος, άνθρωπος της μηχανορραφίας και σύμμαχος της Αγγλικής επιρροής να ενισχύσει τους κοτζαμπάσηδες. Στις 31 Ιουλίου πήγε στην Πάτρα και συναντήθηκε  με  Ζαϊμη, Κανακάρη, κι άλλους. Μαζί τους και οι Φαναριώτες οπαδοί του Κ. Καρατζά και Θ. Νέγρη << και μαζί με τους κοτζαμπάσηδες έβαλαν τις πρώτες βάσεις της πολιτικής συμμαχίας τους >>. Εκφραστής λοιπόν της ολιγαρχίας ο Μαυροκορδάτος πηγαίνει στα Τρίκορφα και συναντά τον Υψηλάντη.  Του ζητάει κυνικά να παραιτηθεί από εκπρόσωπος της φιλικής της Ανωτάτης Αρχής με το επιχείρημα ότι η ήττα των δυνάμεων στα ρουμανικά πριγκιπάτα και η φυγή του Α. Υψηλάντη στην Αυστρία δεν δικαιολογούσε τη θέση του Δ. Υψηλάντη και των Φιλικών στο Μοριά. Ζητούσε δηλαδή να ξεριζώσει μια και καλή τη δημοκρατική φωνή από τον κορμό της Επανάστασης. Ο Δ. Υψηλάντης είπε <<όχι>> αλλά έπεσε σε λάθος, διορίζοντάς τον σαν εκπρόσωπο της Αρχής στη Δυτική Ελλάδα. Αυτός δέχτηκε, τράβηξε για τη θέση του και με σατανικότητα μαζί με τους κοτζαμπάσηδες οργάνωσε υπό την αιγίδα της  προσωρινής διοίκησης της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος, τη λειτουργία της έτσι,, που οδήγησε στο χαλκείο εμφυλιοπολεμικού κλίματος, χαλκείο που εκκολάφθηκε από πιστά όργανά του και είχε ως αποτέλεσμα και την εκμηδένιση της Φιλικής Εταιρείας.

    elllinikoxronografima.blogspot.gr                   [Συνεχίζεται]

Πηγές:  Βασίλης Κρεμμυδάς, Σπύρος Μελάς, Τάσος Βουρνάς, Πασχάλης Κιτρομηλίδης, Παν. Πασπαλιάρης,  Σπυρίδων Τρικούπης,  Ιακ. Μιχαηλίδης, Γιάννης Σκαρίμπας, Ιωάννης Μακρυγιάννης, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.